Jak sprawdzić, czy jest się przetrenowanym?

Czujesz się wyczerpany, mimo regularnych treningów? Może to przetrenowanie.

Intensywny trening, choć niezbędny do osiągnięcia celów sportowych, może prowadzić do stanu zwanego przetrenowaniem (ang. overtraining). To nie jest po prostu zmęczenie po ciężkim treningu – to głęboki, długotrwały stan wyczerpania fizycznego i psychicznego, który wymaga interwencji. W przeciwieństwie do powszechnego przekonania, przetrenowanie nie oznacza „więcej znaczy lepiej”. Przeciwnie, nadmierny wysiłek bez odpowiedniej regeneracji prowadzi do odwrotnego efektu – spadku formy i pogorszenia zdrowia.

Jak więc rozpoznać, czy dopadło Cię przetrenowanie? Nie ma jednego, magicznego testu. Diagnozę może postawić jedynie lekarz lub fizjoterapeuta, jednak zwróć uwagę na skumulowanie się następujących objawów:

Objawy fizyczne:

• Uporczywe zmęczenie i złe samopoczucie: To nie jest chwilowe zmęczenie po treningu. Mówimy o nieustępującym uczuciu wyczerpania, które utrzymuje się nawet po odpoczynku. Proste czynności stają się wyzwaniem.

• Zaburzenia snu: Trudności z zasypianiem, płytki sen, częste nocne budzenie się, a rano uczucie niewyspania – to wyraźne sygnały ostrzegawcze. Sen jest kluczowy dla regeneracji organizmu, a jego brak pogłębia przetrenowanie.

• Przewlekłe bóle mięśni i stawów: Ból mięśni po treningu jest normalny, jednak trwający kilka dni lub tygodni ból, który nie ustępuje po odpoczynku, może świadczyć o przetrenowaniu. Podobnie trwałe bóle stawów, szczególnie jeśli nie są związane z konkretnym urazem.

• Problemy z oddychaniem: Duszności, uczucie braku powietrza nawet przy minimalnym wysiłku, są niepokojącym objawem. Organizm sygnalizuje, że jest przeciążony.

• Zwiększona potliwość: Nadmierna potliwość, niezwiązana z wysiłkiem fizycznym, może być oznaką dysfunkcji układu nerwowego, często towarzyszącej przetrenowaniu.

• Przyspieszone tętno spoczynkowe: Regularne mierzenie pulsu spoczynkowego pozwala zauważyć wzrost powyżej normy. Organizm pracuje na wysokich obrotach nawet w stanie spoczynku.

Objawy psychiczne:

Oprócz objawów fizycznych, przetrenowanie może objawiać się także problemami natury psychicznej, takimi jak: drażliwość, depresja, brak motywacji do treningów, a nawet lęk przed treningiem.

Co robić, jeśli podejrzewasz przetrenowanie?

Nie bagatelizuj objawów. Skontaktuj się z lekarzem lub fizjoterapeutą. Samoleczenie może przynieść więcej szkody niż pożytku. Wczesne wykrycie przetrenowania pozwala na szybsze wdrożenie terapii, która zazwyczaj obejmuje odpoczynek, zmianę planu treningowego, a w niektórych przypadkach suplementację. Pamiętaj, że zdrowie jest priorytetem – regularny trening powinien wzmacniać, a nie osłabiać organizm.