ใบกระเพราใช้ส่วนไหน

เผยความลับจากครัวถึงครรภ์ยา: ส่วนไหนของ “กะเพรา” ที่เราใช้กันแน่?

“กะเพรา” สมุนไพรคู่ครัวไทยที่ใครๆ ก็รู้จัก ไม่ว่าจะผัดกะเพราหมูสับรสชาติจัดจ้าน หรือแกงป่าหอมกรุ่นกลิ่นกะเพรา ทั้งกะเพราแดงและกะเพราขาวต่างมีบทบาทสำคัญในชีวิตประจำวันของเรา แต่เคยสงสัยกันไหมว่า ส่วนไหนของต้นกะเพราที่ถูกนำมาใช้ประโยชน์กันแน่? และแต่ละส่วนมีคุณสมบัติแตกต่างกันอย่างไร?

อย่างที่ทราบกันดีว่า กะเพรามีสองสายพันธุ์หลักคือ กะเพราแดง และกะเพราขาว ซึ่งแต่ละชนิดก็มีลักษณะและสรรพคุณที่แตกต่างกันออกไป กะเพราแดงขึ้นชื่อเรื่องสรรพคุณทางยาที่เข้มข้นกว่า ในขณะที่กะเพราขาวโดดเด่นในเรื่องกลิ่นหอมที่เป็นเอกลักษณ์เหมาะสำหรับปรุงอาหาร

แล้วส่วนไหนของกะเพราที่เรานำมาใช้กันบ้าง?

คำตอบคือ แทบทุกส่วนของต้นกะเพราสามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้ แต่ส่วนที่นิยมใช้กันมากที่สุดคือ:

• ใบ: ใบกะเพราเป็นส่วนที่ได้รับความนิยมสูงสุด ทั้งกะเพราแดงและกะเพราขาว ใบกะเพราแดงมีรสชาติเผ็ดร้อนกว่า เหมาะสำหรับนำมาสกัดเป็นยาสมุนไพร ช่วยบรรเทาอาการหวัด ขับลม แก้ปวดท้อง และลดระดับน้ำตาลในเลือด ส่วนใบกะเพราขาวมีกลิ่นหอมฉุนเฉพาะตัว เหมาะสำหรับนำมาปรุงอาหารหลากหลายเมนู ช่วยเพิ่มรสชาติและกลิ่นหอมน่ารับประทานให้กับอาหารจานโปรด

• ยอด: ยอดกะเพราคือส่วนที่อ่อนที่สุดของต้น มีรสชาติไม่เผ็ดร้อนเท่าใบแก่ นิยมนำมาใช้ในอาหารที่ต้องการรสชาติละมุนละไม เช่น แกงเลียง หรือผัดต่างๆ นอกจากนี้ ยอดกะเพรายังมีคุณค่าทางโภชนาการสูง อุดมไปด้วยวิตามินและแร่ธาตุที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกาย

• ทั้งต้น: ในวงการสมุนไพร บางตำรับยาแผนโบราณจะใช้ทั้งต้นกะเพรา (รวมถึงรากและลำต้น) มาต้มดื่มเพื่อรักษาอาการต่างๆ แต่การใช้ทั้งต้นกะเพราควรอยู่ภายใต้คำแนะนำของผู้เชี่ยวชาญด้านสมุนไพร เนื่องจากอาจมีสารบางชนิดที่ควรระมัดระวังในการบริโภค

นอกเหนือจากส่วนที่กล่าวมา ยังมีส่วนอื่นที่สามารถนำมาใช้ได้อีกหรือไม่?

แม้จะไม่เป็นที่นิยมเท่าส่วนอื่นๆ แต่ดอกกะเพราและเมล็ดกะเพราก็สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้บ้าง ดอกกะเพราสามารถนำมาปรุงอาหารได้เช่นเดียวกับยอดกะเพรา ส่วนเมล็ดกะเพรามีสรรพคุณเป็นยาระบายอ่อนๆ แต่ควรระมัดระวังในการใช้เพราะอาจทำให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์ได้

สรุปแล้ว กะเพราเป็นสมุนไพรไทยที่มีประโยชน์หลากหลาย เราสามารถใช้ได้แทบทุกส่วนของต้น ไม่ว่าจะเป็นใบ ยอด หรือทั้งต้น แต่การนำมาใช้แต่ละส่วนก็มีข้อควรระวังที่แตกต่างกันออกไป การเลือกใช้ให้เหมาะสมกับวัตถุประสงค์จึงเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อให้ได้รับประโยชน์สูงสุดจากสมุนไพรมากคุณค่าชนิดนี้