จิตวิทยาสังคม มีกี่ประเภท

จิตวิทยาสังคม: การศึกษาพฤติกรรมมนุษย์ในสังคม

จิตวิทยาสังคมเป็นสาขาหนึ่งของจิตวิทยาที่ศึกษาพฤติกรรม ความคิด และอารมณ์ของมนุษย์ในบริบทของสังคม ไม่ใช่การศึกษาเพียงแต่พฤติกรรมส่วนตัว แต่เป็นการวิเคราะห์ปัจจัยทางสังคมที่ส่งผลต่อการกระทำ ความคิด และความรู้สึกของบุคคล แม้ว่าจะไม่มีการแบ่งประเภทที่ชัดเจนและแน่นอนของ “ประเภท” ในจิตวิทยาสังคม แต่สามารถมองเห็นแนวคิดหลักและประเด็นสำคัญได้อย่างชัดเจน ซึ่งสามารถนำไปสู่การศึกษาที่หลากหลายและลึกซึ้ง

แทนที่จะแบ่งเป็นประเภท จิตวิทยาสังคมมุ่งศึกษาปัจจัยหลากหลายที่เชื่อมโยงกัน และส่งผลต่อพฤติกรรมมนุษย์ ปัจจัยเหล่านี้สามารถสรุปเป็นแนวคิดหลักๆ ได้ดังนี้:

• การรับรู้ทางสังคม (Social Cognition): แนวคิดนี้ศึกษาถึงกระบวนการทางความคิดที่มนุษย์ใช้ในการรับรู้และเข้าใจผู้อื่น รวมถึงการสร้างภาพลักษณ์และการตัดสินใจเกี่ยวกับคนอื่นๆ โดยศึกษาถึงความคิดเห็น เบื้องหลังทางความคิด ความเชื่อ และอคติที่อาจส่งผลต่อการรับรู้ เช่น การเกิดอคติทางสังคม (Social Bias) การสร้างภาพลักษณ์ของคนในกลุ่ม (Stereotyping) และการประเมินคนจากสิ่งที่เห็นผิวเผิน (First Impression)

• การโน้มน้าวและการมีอิทธิพลทางสังคม (Social Influence): แนวคิดนี้ศึกษาถึงอิทธิพลของคนอื่นๆ ต่อการคิดและกระทำของบุคคล รวมถึงการปฏิบัติตนตามกลุ่ม (Conformity) การยอมรับความคิดเห็นของคนอื่น (Compliance) และการปฏิบัติตามอำนาจ (Obedience) นอกจากนี้ยังศึกษาถึงการโฆษณา การสื่อสาร และการสร้างแรงจูงใจในบริบททางสังคม

• การสร้างและรักษาความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล (Interpersonal Relationships): แนวคิดนี้ศึกษาถึงกระบวนการสร้างและรักษาความสัมพันธ์ทางสังคม เช่น ความรัก มิตรภาพ ความร่วมมือ และการแข่งขัน ศึกษาถึงปัจจัยต่างๆ ที่ส่งผลต่อความสัมพันธ์เหล่านี้ เช่น การรับรู้ซึ่งกันและกัน การสื่อสาร การเผชิญปัญหา และความรู้สึกต่อบุคคลอื่นๆ

• การเปรียบเทียบทางสังคม (Social Comparison): การเปรียบเทียบกับคนอื่นเพื่อประเมินตนเอง และพัฒนารับรู้ตนเอง เช่น การเปรียบเทียบผลการเรียนกับเพื่อน การเปรียบเทียบความสามารถในด้านต่างๆ

• อารมณ์และแรงจูงใจทางสังคม (Social Emotions and Motivation): การศึกษาอารมณ์ต่างๆ ที่เกิดขึ้นในบริบทสังคม เช่น ความภาคภูมิใจ ความอับอาย ความหวาดกลัว และความตึงเครียด รวมทั้งการศึกษาถึงแรงจูงใจที่เกิดขึ้นจากการมีปฏิสัมพันธ์ทางสังคม เช่น การแสวงหาการยอมรับ การยกระดับสถานภาพ และความต้องการความใกล้ชิดกับผู้อื่น

ทั้งหมดนี้ล้วนเป็นส่วนประกอบสำคัญของการศึกษาจิตวิทยาสังคม การวิจัยในสาขานี้มุ่งเน้นการเข้าใจปัจจัยทางสังคมที่ซับซ้อนที่ส่งผลต่อพฤติกรรมของมนุษย์ การเข้าใจปัจจัยเหล่านี้สามารถช่วยให้เราเข้าใจตนเองและผู้อื่นได้ดียิ่งขึ้น และนำไปสู่การแก้ไขปัญหาทางสังคมได้อย่างมีประสิทธิภาพ