จุดมุ่งหมายของการขัดเกลาทางสังคมคืออะไรและเป็นบทบาทหน้าที่ของใคร

จุดมุ่งหมายของการขัดเกลาทางสังคม: สร้างคน สร้างสังคม

การขัดเกลาทางสังคม (Socialization) คือกระบวนการสำคัญที่หล่อหลอมบุคคลให้กลายเป็นส่วนหนึ่งของสังคม กระบวนการนี้ไม่ได้เกิดขึ้นโดยบังเอิญ แต่เป็นการถ่ายทอดค่านิยม บรรทัดฐาน ความเชื่อ และทักษะต่างๆ ผ่านการเรียนรู้ การสอน และการสังเกต เพื่อให้บุคคลสามารถปรับตัวเข้ากับบริบททางสังคมที่ตนเองอยู่ได้อย่างเหมาะสมและมีประสิทธิภาพ

จุดมุ่งหมายหลักของการขัดเกลาทางสังคม:

1. การสร้างความเป็นสมาชิกของสังคม (Social Membership): จุดประสงค์พื้นฐานที่สุดคือการปลูกฝังความรู้สึกเป็นส่วนหนึ่งของสังคม ให้บุคคลตระหนักถึงบทบาทหน้าที่ของตนเอง และเข้าใจถึงความคาดหวังที่สังคมมีต่อตนเอง เมื่อบุคคลรู้สึกเป็นส่วนหนึ่งของสังคม ก็จะมีความรับผิดชอบต่อส่วนรวมและพร้อมที่จะปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ต่างๆ เพื่อรักษาความสงบสุขและความเป็นระเบียบเรียบร้อยของสังคม

2. การถ่ายทอดค่านิยมและบรรทัดฐาน (Value and Norm Transmission): การขัดเกลาทางสังคมมีหน้าที่สำคัญในการถ่ายทอดค่านิยมและบรรทัดฐานที่สังคมยึดถือ เช่น ความซื่อสัตย์ ความยุติธรรม ความเคารพ ความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ และการทำงานร่วมกัน ค่านิยมและบรรทัดฐานเหล่านี้เป็นรากฐานสำคัญที่ช่วยให้สังคมสามารถดำรงอยู่ได้อย่างยั่งยืน หากขาดการถ่ายทอดค่านิยมที่ดี สังคมก็จะเผชิญกับความเสื่อมโทรมทางศีลธรรมและจริยธรรม

3. การพัฒนาทักษะทางสังคมและการสื่อสาร (Social Skills and Communication Development): การขัดเกลาทางสังคมช่วยให้บุคคลเรียนรู้ทักษะที่จำเป็นสำหรับการปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น เช่น การสื่อสาร การเจรจาต่อรอง การแก้ไขข้อขัดแย้ง และการทำงานเป็นทีม ทักษะเหล่านี้เป็นสิ่งจำเป็นสำหรับการสร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับผู้อื่น การทำงานร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีประสิทธิภาพ และการใช้ชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่างราบรื่น

4. การสร้างอัตลักษณ์และความภาคภูมิใจในตนเอง (Identity and Self-Esteem Development): การขัดเกลาทางสังคมช่วยให้บุคคลค้นพบและพัฒนาอัตลักษณ์ของตนเอง โดยการเรียนรู้เกี่ยวกับวัฒนธรรม ประเพณี และประวัติศาสตร์ของกลุ่มที่ตนเองสังกัด เมื่อบุคคลมีความเข้าใจในตนเองและกลุ่มของตนเอง ก็จะเกิดความภาคภูมิใจและมีความมั่นใจในการใช้ชีวิต

5. การเตรียมความพร้อมสำหรับการเป็นพลเมืองที่ดี (Citizenship Preparation): การขัดเกลาทางสังคมมีบทบาทในการปลูกฝังความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับสิทธิและหน้าที่ของพลเมือง การเคารพกฎหมาย และการมีส่วนร่วมในกิจกรรมทางการเมืองและสังคม การเตรียมความพร้อมสำหรับการเป็นพลเมืองที่ดีเป็นสิ่งสำคัญสำหรับการสร้างสังคมประชาธิปไตยที่เข้มแข็งและยั่งยืน

ใครคือผู้รับผิดชอบในการขัดเกลาทางสังคม?

การขัดเกลาทางสังคมเป็นความรับผิดชอบร่วมกันของหลายภาคส่วนในสังคม ได้แก่:

• ครอบครัว: เป็นสถาบันแรกและสำคัญที่สุดในการขัดเกลาทางสังคม ครอบครัวมีหน้าที่ในการปลูกฝังค่านิยมพื้นฐาน สอนทักษะการใช้ชีวิต และสร้างความสัมพันธ์ที่อบอุ่นและมั่นคงให้กับสมาชิกในครอบครัว

• โรงเรียน: มีบทบาทสำคัญในการถ่ายทอดความรู้ ทักษะ และค่านิยมที่จำเป็นสำหรับการใช้ชีวิตในสังคม โรงเรียนยังเป็นสถานที่ที่เด็กๆ ได้เรียนรู้การอยู่ร่วมกับผู้อื่นที่มีความแตกต่างหลากหลาย

• กลุ่มเพื่อน: มีอิทธิพลอย่างมากต่อพฤติกรรมและทัศนคติของบุคคล โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงวัยรุ่น กลุ่มเพื่อนเป็นแหล่งของการเรียนรู้ทางสังคม การสร้างความสัมพันธ์ และการทดลองพฤติกรรมต่างๆ

• สื่อมวลชน: มีบทบาทในการเผยแพร่ข้อมูลข่าวสาร ความคิดเห็น และค่านิยมต่างๆ สื่อมวลชนสามารถมีอิทธิพลอย่างมากต่อการรับรู้และความเข้าใจของบุคคลเกี่ยวกับโลก

• ศาสนา: สอนหลักคำสอน ศีลธรรม และค่านิยมที่ส่งเสริมความดีงามและความสงบสุขในสังคม

• รัฐ: มีหน้าที่ในการสร้างกฎหมายและนโยบายที่ส่งเสริมการขัดเกลาทางสังคม และสนับสนุนสถาบันต่างๆ ที่มีบทบาทในการขัดเกลาทางสังคม

สรุป:

การขัดเกลาทางสังคมเป็นกระบวนการที่ซับซ้อนและต่อเนื่องตลอดชีวิต มีจุดมุ่งหมายในการสร้างบุคคลให้เป็นสมาชิกที่มีคุณค่าของสังคม โดยการถ่ายทอดค่านิยม บรรทัดฐาน และทักษะต่างๆ ที่จำเป็นสำหรับการใช้ชีวิตในสังคมอย่างมีความสุขและประสบความสำเร็จ การขัดเกลาทางสังคมเป็นความรับผิดชอบร่วมกันของหลายภาคส่วนในสังคม และการทำงานร่วมกันอย่างมีประสิทธิภาพของภาคส่วนต่างๆ เหล่านี้จะนำไปสู่การสร้างสังคมที่เข้มแข็งและยั่งยืน