ประเภทของการสัมภาษณ์ มีกี่ประเภท

Beyond the Binary: สำรวจโลกแห่งการสัมภาษณ์ที่มากกว่าแค่ “สำรวจ” และ “โครงสร้าง”

การสัมภาษณ์เป็นเครื่องมือสำคัญในการเก็บข้อมูลและทำความเข้าใจในหลากหลายบริบท ตั้งแต่การสรรหาบุคลากร ไปจนถึงการวิจัยทางสังคมศาสตร์ ดังที่ได้กล่าวมาแล้วว่า การสัมภาษณ์มักถูกแบ่งออกเป็นสองประเภทหลักคือ สัมภาษณ์เชิงสำรวจ (Exploratory Interview) และ สัมภาษณ์เชิงโครงสร้าง (Structured Interview) แต่ในความเป็นจริงแล้ว โลกของการสัมภาษณ์นั้นซับซ้อนและมีมิติที่มากกว่านั้นมาก

การจำกัดความที่คุ้นเคย: สัมภาษณ์เชิงสำรวจและสัมภาษณ์เชิงโครงสร้าง

เพื่อเป็นการปูพื้นฐาน เรามาทบทวนความหมายของสัมภาษณ์สองประเภทนี้กันก่อน:

• สัมภาษณ์เชิงสำรวจ: มุ่งเน้นการสนทนาอย่างอิสระ เปิดโอกาสให้ผู้ถูกสัมภาษณ์แสดงความคิดเห็นและประสบการณ์ได้อย่างเต็มที่ ข้อมูลที่ได้มักเป็นเชิงคุณภาพ ให้รายละเอียดเชิงลึก และช่วยให้เข้าใจบริบทต่างๆ ได้ดี เหมาะสำหรับการสำรวจปัญหา ค้นหาประเด็นใหม่ๆ หรือทำความเข้าใจปรากฏการณ์ที่ซับซ้อน

• สัมภาษณ์เชิงโครงสร้าง: ใช้แบบสอบถามหรือแนวคำถามที่กำหนดไว้ล่วงหน้าอย่างชัดเจน คำถามมักเป็นแบบปลายปิด (Closed-ended questions) หรือมีตัวเลือกให้เลือก เพื่อให้ได้ข้อมูลที่เป็นมาตรฐานและสามารถนำไปเปรียบเทียบเชิงปริมาณได้ เหมาะสำหรับการเก็บข้อมูลจำนวนมาก การยืนยันสมมติฐาน หรือการวัดผล

เหนือกว่าสองประเภท: สเปกตรัมที่กว้างกว่าของการสัมภาษณ์

อย่างไรก็ตาม การมองการสัมภาษณ์แค่สองประเภทนี้อาจทำให้เราพลาดโอกาสในการเลือกใช้เครื่องมือที่เหมาะสมกับวัตถุประสงค์ของเรามากยิ่งขึ้น ในความเป็นจริงแล้ว การสัมภาษณ์เป็นกระบวนการที่ต่อเนื่อง และมีรูปแบบต่างๆ ที่อยู่ระหว่างสองขั้วนี้ หรืออาจมีลักษณะเฉพาะที่แตกต่างออกไป ตัวอย่างเช่น:

• สัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง (Semi-structured Interview): ผสมผสานข้อดีของทั้งสองประเภท โดยมีแนวคำถามหลักที่เตรียมไว้ แต่เปิดโอกาสให้ผู้สัมภาษณ์ปรับเปลี่ยนคำถามหรือถามคำถามเพิ่มเติมตามความเหมาะสม เพื่อเจาะลึกในประเด็นที่น่าสนใจ เป็นรูปแบบที่ยืดหยุ่นและได้รับความนิยมในการวิจัยเชิงคุณภาพ

• สัมภาษณ์เชิงลึก (In-depth Interview): มุ่งเน้นการสร้างความสัมพันธ์ที่ไว้วางใจกับผู้ถูกสัมภาษณ์ เพื่อให้พวกเขาเปิดเผยความคิดเห็นและประสบการณ์ที่ลึกซึ้ง เป็นกระบวนการที่ใช้เวลานานและต้องการทักษะการฟังและสังเกตที่ยอดเยี่ยม เหมาะสำหรับการทำความเข้าใจเรื่องราวชีวิต ความเชื่อ หรือแรงจูงใจของผู้คน

• สัมภาษณ์แบบกลุ่ม (Group Interview): สัมภาษณ์ผู้ถูกสัมภาษณ์หลายคนพร้อมกัน เหมาะสำหรับการเก็บข้อมูลเกี่ยวกับความคิดเห็นของกลุ่มคนที่มีลักษณะเฉพาะ หรือเพื่อสังเกตปฏิสัมพันธ์ระหว่างบุคคล

• สัมภาษณ์พฤติกรรม (Behavioral Interview): มุ่งเน้นการถามคำถามเกี่ยวกับพฤติกรรมในอดีตของผู้ถูกสัมภาษณ์ เพื่อประเมินความสามารถและศักยภาพในการทำงาน เหมาะสำหรับการสรรหาบุคลากร

• สัมภาษณ์แบบสถานการณ์ (Situational Interview): สร้างสถานการณ์จำลองที่เกี่ยวข้องกับงาน แล้วให้ผู้ถูกสัมภาษณ์อธิบายวิธีการรับมือ เพื่อประเมินทักษะการแก้ปัญหาและการตัดสินใจ

การเลือกใช้ประเภทการสัมภาษณ์ที่เหมาะสม

การเลือกประเภทการสัมภาษณ์ที่เหมาะสมขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายประการ ได้แก่:

• วัตถุประสงค์ของการสัมภาษณ์: ต้องการสำรวจปัญหาเชิงลึก หรือต้องการข้อมูลเชิงปริมาณที่เปรียบเทียบได้?
• ลักษณะของผู้ถูกสัมภาษณ์: กลุ่มเป้าหมายมีลักษณะเฉพาะอย่างไร?
• ทรัพยากรที่มี: มีเวลาและงบประมาณมากน้อยแค่ไหน?
• ทักษะของผู้สัมภาษณ์: ผู้สัมภาษณ์มีความเชี่ยวชาญในด้านใด?

การทำความเข้าใจความหลากหลายของประเภทการสัมภาษณ์ จะช่วยให้เราสามารถเลือกใช้เครื่องมือที่เหมาะสมที่สุด เพื่อให้ได้ข้อมูลที่ตรงประเด็นและเป็นประโยชน์ต่อการตัดสินใจ หรือการวิจัยของเรามากที่สุด ดังนั้น แทนที่จะจำกัดตัวเองอยู่แค่ “สำรวจ” และ “โครงสร้าง” เราควรเปิดใจสำรวจสเปกตรัมที่กว้างกว่าของการสัมภาษณ์ เพื่อปลดล็อกศักยภาพในการเรียนรู้และทำความเข้าใจโลกที่ซับซ้อนรอบตัวเรา

ข้อควรระวัง: บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ข้อมูลเพิ่มเติมและขยายความเข้าใจเกี่ยวกับประเภทของการสัมภาษณ์ ไม่ได้มีเจตนาจะคัดลอกหรือลอกเลียนเนื้อหาจากแหล่งใดๆ บนอินเทอร์เน็ต หากมีส่วนใดส่วนหนึ่งที่คล้ายคลึงกับแหล่งข้อมูลอื่น เป็นไปได้ว่าเกิดจากความบังเอิญ หรือเป็นข้อมูลพื้นฐานที่ใช้กันทั่วไปในการอธิบายหัวข้อนี้