ภาษาไทยสามารถแบ่งออกได้กี่ประเภท อะไรบ้าง

พลิกมุมมอง: ภาษาไทยไม่ได้มีแค่ “ประเภท” แต่มี “ระดับ” ที่ปรับเปลี่ยนตามบริบท

บทความจำนวนมากบนอินเทอร์เน็ตมักจะจำแนกภาษาไทยออกเป็นประเภทต่างๆ อย่างชัดเจน เช่น ภาษาทางการ ภาษาไม่เป็นทางการ ภาษาถิ่น ฯลฯ แต่ในความเป็นจริงแล้ว การแบ่งเช่นนั้นอาจไม่ได้สะท้อนความซับซ้อนและความยืดหยุ่นของภาษาไทยได้อย่างครบถ้วนนัก เพราะภาษาไทยไม่ได้ถูกจำกัดอยู่ในกรอบที่ตายตัว แต่เป็นระบบที่มี “ระดับ” ที่ปรับเปลี่ยนไปตามบริบทของการสื่อสารมากกว่า

ดังที่กล่าวมาในบทนำ ภาษาไทยมีความหลากหลายในการใช้งานอย่างมาก การที่เราจะสื่อสารได้อย่างมีประสิทธิภาพนั้น ขึ้นอยู่กับการเลือกใช้ภาษาให้เหมาะสมกับปัจจัยต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นความสัมพันธ์ระหว่างผู้พูดและผู้ฟัง สถานการณ์ที่เกิดขึ้น ณ ขณะนั้น และวัตถุประสงค์ของการสื่อสารเอง ดังนั้นแทนที่จะมองหา “ประเภท” ที่ชัดเจน เราควรทำความเข้าใจ “ระดับ” ของภาษาไทยที่แตกต่างกันไปตามบริบทเหล่านี้

แล้ว “ระดับ” ของภาษาไทย มีอะไรบ้าง?

แทนที่จะจำแนกเป็นประเภทตายตัว เราสามารถพิจารณาระดับของภาษาไทยตามลักษณะการใช้งานที่แตกต่างกันได้ดังนี้:

1. ภาษาระดับพิธีการ/ราชการ: ระดับนี้มักใช้ในบริบทที่เป็นทางการอย่างมาก เช่น การเขียนจดหมายราชการ การกล่าวสุนทรพจน์ในงานสำคัญ การรายงานข่าวที่เป็นทางการ ภาษาระดับนี้จะเน้นความถูกต้องตามหลักไวยากรณ์ การใช้ศัพท์เฉพาะทางที่ถูกต้องแม่นยำ และหลีกเลี่ยงการใช้ภาษาพูดหรือสำนวนที่ไม่สุภาพ

2. ภาษาระดับกึ่งทางการ: เป็นระดับที่ลดความเป็นทางการลงมาบ้าง มักใช้ในการติดต่อธุรกิจ การประชุม การบรรยายในเชิงวิชาการ ภาษาระดับนี้ยังคงเน้นความถูกต้องและความชัดเจน แต่สามารถผ่อนคลายลงได้บ้างในเรื่องของศัพท์และสำนวน

3. ภาษาระดับสนทนา/ทั่วไป: เป็นระดับที่ใช้ในการสื่อสารในชีวิตประจำวัน ไม่ว่าจะเป็นการพูดคุยกับเพื่อนร่วมงาน การซื้อขายสินค้า การสอบถามข้อมูล ภาษาระดับนี้มีความยืดหยุ่นสูง สามารถใช้ภาษาพูด สำนวน และคำศัพท์ที่เข้าใจง่ายได้

4. ภาษาระดับกันเอง/ไม่เป็นทางการ: เป็นระดับที่ใช้ในการสื่อสารกับคนใกล้ชิด เช่น ครอบครัว เพื่อนสนิท หรือคนที่เราสนิทสนมเป็นพิเศษ ภาษาระดับนี้มีความเป็นกันเองสูง สามารถใช้ภาษาที่ไม่สุภาพ ภาษาถิ่น หรือแม้แต่คำสแลงได้

5. ภาษาเฉพาะกลุ่ม: เป็นภาษาระดับที่ใช้ในกลุ่มคนที่มีความสนใจ หรืออาชีพเดียวกัน เช่น ภาษาของแพทย์ ภาษาของช่าง ภาษาของนักเล่นเกม ภาษาระดับนี้จะประกอบไปด้วยคำศัพท์เฉพาะทาง หรือศัพท์แสลงที่เข้าใจกันเฉพาะในกลุ่มเท่านั้น

ทำไมต้องเข้าใจ “ระดับ” ของภาษาไทย?

การเข้าใจ “ระดับ” ของภาษาไทยอย่างถ่องแท้ มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการสื่อสารที่มีประสิทธิภาพ เพราะจะช่วยให้เรา:

• เลือกใช้ภาษาได้อย่างเหมาะสม: ไม่ทำให้เกิดความเข้าใจผิด หรือความไม่พอใจ
• สร้างความน่าเชื่อถือ: การใช้ภาษาที่เหมาะสมกับสถานการณ์ จะช่วยให้ผู้ฟังมองว่าเรามีความรู้ความสามารถ และมีความเป็นมืออาชีพ
• บรรลุวัตถุประสงค์ในการสื่อสาร: การใช้ภาษาที่ถูกต้องและชัดเจน จะช่วยให้ผู้ฟังเข้าใจสิ่งที่เราต้องการสื่อ และตอบสนองต่อสิ่งที่เราต้องการได้

สรุป:

ภาษาไทยไม่ได้ถูกจำกัดอยู่ใน “ประเภท” ที่ตายตัว แต่มีความหลากหลายใน “ระดับ” ที่ปรับเปลี่ยนไปตามบริบทของการสื่อสาร การทำความเข้าใจ “ระดับ” ต่างๆ ของภาษาไทย จะช่วยให้เราสามารถเลือกใช้ภาษาได้อย่างเหมาะสม มีประสิทธิภาพ และบรรลุวัตถุประสงค์ในการสื่อสารได้ดียิ่งขึ้น การมองภาษาไทยในมุมมองนี้ จะช่วยให้เราเห็นความสวยงามและความซับซ้อนของภาษาไทยได้อย่างลึกซึ้งยิ่งขึ้น