มหาลัยมีกี่ระดับ

มหาวิทยาลัยและระดับการศึกษา: มิติที่ซับซ้อนกว่าแค่ปริญญาตรี โท เอก

การพูดถึง “มหาวิทยาลัย” มักจะนึกถึงภาพของการศึกษาขั้นสูง และคำว่า “ระดับการศึกษา” ก็มักจะถูกจำกัดอยู่แค่เพียงสามระดับที่คุ้นเคย คือ ปริญญาตรี ปริญญาโท และปริญญาเอก แต่ความจริงแล้ว การแบ่งระดับของมหาวิทยาลัยและการศึกษาระดับอุดมศึกษา มีความซับซ้อนและหลากหลายมากกว่าที่เห็น ไม่ได้จำกัดอยู่แค่เพียงลำดับขั้นของปริญญาอย่างที่คิด

ใช่ว่าทุกสถาบันการศึกษาในระดับอุดมศึกษาจะมีโครงสร้างการศึกษาที่เหมือนกัน บางสถาบันเน้นการวิจัยเชิงลึกอย่างเข้มข้น บางสถาบันมุ่งเน้นการผลิตบุคลากรที่มีความพร้อมสู่ตลาดแรงงานโดยตรง บางสถาบันอาจมีความเชี่ยวชาญเฉพาะด้านเฉพาะทาง สิ่งเหล่านี้ส่งผลต่อการจัดโครงสร้างระดับการศึกษาภายในสถาบันนั้นๆ ดังนั้นการกำหนดระดับการศึกษาของมหาวิทยาลัยจึงไม่ใช่เรื่องง่ายที่จะใช้กรอบเดียวครอบคลุมได้

หากมองในมุมของระดับการศึกษาตามโครงสร้างหลักสูตร เราจะพบว่านอกเหนือจากปริญญาตรี ปริญญาโท และปริญญาเอก ยังมีหลักสูตรอื่นๆ อีกมากมาย เช่น ประกาศนียบัตร อนุปริญญา วิชาชีพเฉพาะทาง หลักสูตรระยะสั้น การฝึกอบรม ฯลฯ หลักสูตรเหล่านี้บางส่วนอาจจัดอยู่ในระดับอุดมศึกษา แต่ไม่ได้มุ่งสู่การจบการศึกษาในระดับปริญญา จึงไม่สามารถจัดให้อยู่ในระดับเดียวกับปริญญาตรี โท เอก ได้อย่างตรงไปตรงมา

นอกจากนี้ การพิจารณา “ระดับ” ของมหาวิทยาลัย ยังอาจพิจารณาจากปัจจัยอื่นๆ เช่น ชื่อเสียง คุณภาพการศึกษา ผลงานวิจัย ความร่วมมือกับนานาชาติ และทรัพยากรต่างๆ มหาวิทยาลัยชั้นนำระดับโลกอาจไม่ได้แบ่งระดับการศึกษาเพียงแค่สามระดับ แต่มีโครงสร้างที่ซับซ้อน ครอบคลุมหลายสาขาวิชา และมีหลักสูตรหลากหลาย ให้เลือกเรียนตามความสนใจและความเชี่ยวชาญเฉพาะด้าน

ดังนั้น คำถามที่ว่า “มหาวิทยาลัยมีกี่ระดับ” จึงไม่มีคำตอบที่ตายตัว ขึ้นอยู่กับมุมมองและปัจจัยต่างๆ ที่นำมาพิจารณา การมองเพียงแค่ปริญญาตรี ปริญญาโท และปริญญาเอก ถือเป็นเพียงการมองภาพรวมที่จำกัด และไม่สามารถสะท้อนความหลากหลายและความซับซ้อนของระบบการศึกษาในระดับอุดมศึกษาได้อย่างสมบูรณ์ การทำความเข้าใจระบบการศึกษาระดับอุดมศึกษาอย่างแท้จริง จำเป็นต้องมองให้ลึกลงไปกว่านั้น และเข้าใจบริบทของแต่ละสถาบัน รวมทั้งเป้าหมายและโครงสร้างการศึกษาเฉพาะของแต่ละสถาบันด้วย