ศีรษะ ทำไม เขียนแบบนี้

ศีรษะ กับ ศีรษ: การเดินทางของคำจากสันสกฤตสู่ภาษาไทย

การเลือกใช้คำว่า “ศีรษะ” หรือ “ศีรษ” มักก่อให้เกิดความสับสนในหมู่ผู้ใช้ภาษาไทย แม้คำหลังจะดูสั้น กระชับ และอาจดูเข้ากับยุคสมัยที่นิยมความรวบรัด แต่ความถูกต้องและความเหมาะสมทางภาษาศาสตร์กลับชี้ชัดไปที่ “ศีรษะ” บทความนี้จะชี้แจงที่มาที่ไปของความแตกต่างและอธิบายเหตุผลเบื้องหลังการเลือกใช้คำนี้

คำว่า “ศีรษะ” เป็นคำยืมมาจากภาษาสันสกฤต คำว่า “ศีรฺษ” (śīrṣa) ซึ่งในภาษาสันสกฤตนั้น ตัว “ร” มีเสียงที่เรียกว่า “กึ่งเสียง” หรือ “อรรถเสียง” (anusvāra) ไม่ใช่เสียง “ร” ที่เด่นชัดเหมือนในภาษาไทย ดังนั้น การออกเสียงที่ถูกต้องตามต้นฉบับจึงใกล้เคียงกับ “สี-ระ-สะ” แต่เนื่องจากเสียง “ระ” เป็นเสียงที่อ่อนและถูกกลืนหายไปในกระบวนการยืมคำเข้ามาในภาษาไทย จึงทำให้เราได้ยินเป็นเสียง “สี-สะ” ในที่สุด

การเปลี่ยนแปลงจาก “ศีรฺษ” เป็น “ศีรษะ” จึงไม่ใช่การสะกดผิดหรือการเขียนผิด แต่เป็นการปรับตัวของคำยืมให้เข้ากับระบบเสียงและโครงสร้างของภาษาไทย การเติม “ะ” เข้าไปไม่เพียงแต่ทำให้การออกเสียงชัดเจนขึ้นเท่านั้น แต่ยังช่วยให้คำมีความสมบูรณ์และเข้าใจง่ายขึ้นในบริบทของภาษาไทย การตัด “ะ” ออกไป จึงทำให้คำดูขาดความสมบูรณ์ และอาจทำให้ผู้ฟังสับสน หรือเข้าใจผิดได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในบริบทที่ต้องการความชัดเจนทางภาษา เช่น เอกสารทางราชการหรือบทความทางวิชาการ

นอกจากนี้ การใช้คำว่า “ศีรษะ” ยังมีความสอดคล้องกับการใช้คำในภาษาไทย เราใช้คำที่ลงท้ายด้วย “ะ” บ่อยครั้ง เช่น “บ้านหลังนี้สวยงามจัง” หรือ “เขาเป็นคนใจดีมาก” การใช้ “ศีรษะ” จึงดูเป็นธรรมชาติและเข้ากับสำนวนภาษาไทยมากกว่า การใช้ “ศีรษ” อาจทำให้ประโยคดูขัดๆ หรือไม่ไหลลื่น

สรุปได้ว่า แม้ “ศีรษ” จะเป็นรากศัพท์ดั้งเดิม แต่ “ศีรษะ” คือคำที่ถูกต้องและเหมาะสมในการใช้ภาษาไทย เนื่องจากเป็นการปรับตัวของคำยืมให้เข้ากับระบบภาษาไทยอย่างสมบูรณ์ และช่วยให้การสื่อสารเป็นไปอย่างชัดเจน และมีประสิทธิภาพ การเลือกใช้คำจึงไม่ใช่เรื่องของความชอบส่วนตัว แต่ควรคำนึงถึงความถูกต้องและความเหมาะสมทางภาษาศาสตร์เป็นหลัก