อาจารย์ในมหาวิทยาลัยเรียกว่าอะไร

อาจารย์ในรั้วมหาวิทยาลัยไทย: มากกว่าแค่ชื่อเรียก

การเดินเข้าไปในรั้วมหาวิทยาลัยไทย เรามักได้ยินคำเรียกขานที่ใช้เรียกบุคลากรที่ทำหน้าที่สอน สั่งสม และสร้างสรรค์ความรู้ ซึ่งก็คือ “อาจารย์” แต่เบื้องหลังคำเรียกที่คุ้นเคยนี้ กลับซ่อนไว้ซึ่งระบบการแบ่งชั้นที่สะท้อนถึงวุฒิการศึกษา ประสบการณ์ และผลงานวิชาการที่สั่งสมมาอย่างยาวนาน

มหาวิทยาลัยในประเทศไทยใช้ระบบการเรียกขานอาจารย์ที่ค่อนข้างเป็นทางการ โดยแบ่งตามตำแหน่งทางวิชาการ ซึ่งแต่ละตำแหน่งก็บ่งบอกถึงความสามารถและความรับผิดชอบที่แตกต่างกันไป ไล่เรียงจากตำแหน่งเริ่มต้นไปจนถึงสูงสุด ได้แก่:

• อาจารย์: ถือเป็นจุดเริ่มต้นของการเป็นบุคลากรสายวิชาการ มักเป็นผู้ที่จบการศึกษาระดับปริญญาโทหรือเทียบเท่า และมีหน้าที่หลักในการสอนและทำวิจัยเบื้องต้น
• ผู้ช่วยศาสตราจารย์: เป็นตำแหน่งที่สูงขึ้นมาอีกขั้น อาจารย์ในตำแหน่งนี้จะต้องมีประสบการณ์การสอนและการทำวิจัยในระดับที่สูงขึ้น และต้องมีผลงานวิจัยที่ได้รับการตีพิมพ์เผยแพร่อย่างต่อเนื่อง
• รองศาสตราจารย์: ตำแหน่งนี้แสดงถึงความเชี่ยวชาญในสาขาวิชาที่ตนเองศึกษา อาจารย์ในตำแหน่งนี้จะต้องมีความสามารถในการสอนและทำวิจัยในระดับที่สูงขึ้นไปอีกขั้น และต้องมีผลงานวิจัยที่ได้รับการยอมรับในระดับชาติหรือนานาชาติ
• ศาสตราจารย์: ถือเป็นตำแหน่งสูงสุดทางวิชาการ แสดงถึงความเป็นเลิศในสาขาวิชาที่ตนเองเชี่ยวชาญ ศาสตราจารย์จะต้องเป็นผู้ที่มีผลงานวิจัยที่มีคุณูปการต่อวงการวิชาการ และเป็นผู้นำทางวิชาการที่ได้รับการยอมรับในระดับชาติหรือนานาชาติ

ตำแหน่ง “ศาสตราจารย์” จึงไม่ใช่เพียงแค่ชื่อเรียก แต่เป็นเครื่องหมายที่บ่งบอกถึงความทุ่มเท การสั่งสมความรู้ และการสร้างสรรค์ผลงานที่โดดเด่น เป็นความภาคภูมิใจของอาจารย์ผู้ดำรงตำแหน่งและเป็นเกียรติประวัติของมหาวิทยาลัย

นอกจากตำแหน่งทางวิชาการที่เป็นทางการแล้ว ยังมีคำเรียกขานที่ใช้กันอย่างไม่เป็นทางการในชีวิตประจำวัน เช่น “ดร.” ซึ่งใช้เรียกผู้ที่จบการศึกษาระดับปริญญาเอก หรืออาจารย์ตามด้วยชื่อ เช่น “อาจารย์สมชาย” ซึ่งเป็นวิธีที่สุภาพและให้เกียรติในการเรียกขานอาจารย์

การเลือกใช้คำเรียกขานที่เหมาะสมขึ้นอยู่กับบริบทและความคุ้นเคย หากเป็นการสนทนาอย่างเป็นทางการ การใช้ตำแหน่งทางวิชาการที่ถูกต้องถือเป็นมารยาทที่เหมาะสม แต่ในบรรยากาศที่เป็นกันเองมากขึ้น การใช้ชื่อเล่นหรือคำเรียกที่คุ้นเคยก็สามารถทำได้ โดยคำนึงถึงความสุภาพและให้เกียรติอาจารย์เป็นสำคัญ

ดังนั้น การเข้าใจถึงระบบการเรียกขานอาจารย์ในมหาวิทยาลัยไทย ไม่เพียงแต่ช่วยให้เราเลือกใช้คำเรียกขานได้อย่างถูกต้องเหมาะสมเท่านั้น แต่ยังช่วยให้เราเข้าใจถึงบทบาท ความรับผิดชอบ และความทุ่มเทของบุคลากรเหล่านี้ที่ทำหน้าที่ในการสร้างสรรค์และถ่ายทอดความรู้ เพื่อพัฒนาสังคมและประเทศชาติต่อไป