ๆ เว้นวรรคอย่างไร

ไม้ยมก: จากอดีตสู่ปัจจุบัน สะท้อนวิวัฒนาการภาษาไทย

ไม้ยมก (ๆ) เครื่องหมายเล็กๆ ที่แฝงไปด้วยเรื่องราวการเปลี่ยนแปลงของภาษาไทย หากย้อนกลับไปในอดีต สมัยที่ภาษาไทยยังคงอยู่ในช่วงเริ่มต้นของการพัฒนา จะพบว่าการใช้ไม้ยมกนั้นแตกต่างจากที่เราคุ้นเคยกันในปัจจุบันอย่างสิ้นเชิง โดยเฉพาะอย่างยิ่งเรื่องของการเว้นวรรค

ในภาษาไทยโบราณ การใช้ไม้ยมกนิยมเว้นวรรคทั้งด้านหน้าและด้านหลังของคำที่ถูกซ้ำ เช่น “ดี ๆ” หรือ “เล็ก ๆ” การเว้นวรรคเช่นนี้มีเหตุผลสำคัญอยู่สองประการ ประการแรกคือเพื่อความชัดเจนในการอ่าน ทำให้ผู้อ่านสามารถแยกแยะคำที่ซ้ำกันได้ง่าย ไม่สับสนกับคำอื่นๆ ที่อาจมีรูปร่างคล้ายคลึงกัน และประการที่สองคือเพื่อเน้นย้ำความหมายของคำนั้นๆ เสมือนเป็นการขยายความรู้สึกหรือคุณลักษณะที่ต้องการสื่อ ให้มีความหมายที่ลึกซึ้งและทรงพลังยิ่งขึ้น เช่น “งาม ๆ” สื่อถึงความงามที่มากเป็นพิเศษ ยิ่งกว่าแค่ “งาม” ธรรมดา

อย่างไรก็ตาม กาลเวลาและวิวัฒนาการของภาษาได้พัดพาเอาธรรมเนียมการเว้นวรรคหน้าและหลังไม้ยมกนี้เลือนหายไป ในปัจจุบัน เราแทบไม่พบเห็นการใช้ไม้ยมกแบบเว้นวรรคทั้งสองข้าง ยกเว้นในงานเขียนวรรณกรรมเก่า บทละคร หรือบทกวี ที่ต้องการคงไว้ซึ่งกลิ่นอายของอดีต หรือเพื่อสร้างบรรยากาศแบบโบราณ นอกจากนี้ ศิลปินหรือนักเขียนบางท่านอาจเลือกใช้รูปแบบการเขียนแบบโบราณนี้ เพื่อสร้างสุนทรียภาพทางภาษา หรือเพื่อจุดประสงค์ทางศิลปะอื่นๆ เช่น การเน้นย้ำอารมณ์ ความรู้สึก หรือสร้างความโดดเด่นให้กับข้อความ

การเปลี่ยนแปลงจากการเว้นวรรคทั้งสองข้าง มาเป็นการไม่เว้นวรรค สะท้อนให้เห็นถึงความพยายามของภาษาไทยในการปรับตัวให้เข้ากับยุคสมัย เพื่อความกระชับ รวดเร็ว และง่ายต่อการสื่อสาร แม้รูปแบบการใช้จะเปลี่ยนไป แต่หน้าที่หลักของไม้ยมก คือการซ้ำคำเพื่อเน้นย้ำความหมาย ก็ยังคงอยู่คู่กับภาษาไทยตราบจนทุกวันนี้ เป็นเครื่องหมายเล็กๆ ที่บันทึกเรื่องราวการเดินทางของภาษาไทยได้อย่างน่าสนใจ