1วันมีกี่ชั่วโมงนับยังไง

หนึ่งวัน 24 ชั่วโมง: มากกว่าแค่การหมุนของโลก

เรามักเรียนรู้กันว่าหนึ่งวันมี 24 ชั่วโมง เกิดจากโลกหมุนรอบตัวเองครบหนึ่งรอบ แต่ความจริงแล้วเรื่องราวของ “วัน” ซับซ้อนกว่านั้น และการนับ 24 ชั่วโมงก็เป็นผลจากวิวัฒนาการทางดาราศาสตร์และวัฒนธรรมที่ยาวนาน

เริ่มต้นจากการสังเกตดวงอาทิตย์ มนุษย์โบราณรับรู้ถึง “วัน” จากการขึ้นและตกของดวงอาทิตย์ นับเป็นหนึ่งรอบของแสงสว่างและความมืด นี่คือสิ่งที่เราเรียกว่า วันสุริยคติ (Solar Day) ซึ่งเป็นพื้นฐานของการนับเวลาในชีวิตประจำวันของเรา

อย่างไรก็ตาม การหมุนรอบตัวเองของโลกจริงๆ แล้วใช้เวลาประมาณ 23 ชั่วโมง 56 นาที 4 วินาที เรียกว่า วันดาราคติ (Sidereal Day) ความแตกต่างนี้เกิดขึ้นเพราะในขณะที่โลกหมุนรอบตัวเอง โลกก็โคจรรอบดวงอาทิตย์ไปด้วย ทำให้ตำแหน่งของดวงอาทิตย์ที่เราเห็นเปลี่ยนไปเล็กน้อยในแต่ละวัน เราจึงต้องใช้เวลาเพิ่มอีกประมาณ 4 นาที เพื่อให้ดวงอาทิตย์กลับมาอยู่ในตำแหน่งเดิมบนท้องฟ้า นั่นจึงเป็นที่มาของ 24 ชั่วโมงในหนึ่งวันสุริยคติ

การแบ่งวันออกเป็น 24 ชั่วโมงนั้นเชื่อกันว่าได้รับอิทธิพลมาจากชาวอียิปต์โบราณ ซึ่งใช้ระบบเลขฐานสิบสอง รวมกับการแบ่งกลางวันและกลางคืนออกเป็น 12 ช่วง ส่งผลให้เกิดการแบ่งวันเป็น 24 ช่วงเวลา

นอกจากนี้ ยังมีปัจจัยอื่นๆ ที่มีอิทธิพลต่อความยาวของวัน เช่น ความเอียงของแกนโลกและวงโคจรรอบดวงอาทิตย์ที่ไม่เป็นวงกลมสมบูรณ์ ทำให้ความยาวของวันสุริยคติมีความผันผวนเล็กน้อยตลอดทั้งปี นี่คือสาเหตุที่เรามีปรากฏการณ์กลางวันยาวกลางคืนสั้น และกลางวันสั้นกลางคืนยาวในฤดูต่างๆ

ดังนั้น แม้ว่าเราจะคุ้นเคยกับการที่หนึ่งวันมี 24 ชั่วโมง แต่เบื้องหลังนั้นมีเรื่องราวของการสังเกต การคำนวณ และวิวัฒนาการทางวัฒนธรรมที่ซับซ้อน มากกว่าแค่การหมุนรอบตัวเองของโลกเพียงอย่างเดียว