แผนฉุกเฉินมีกี่ระดับ

แผนรับมือภัย: 4 ระดับเตรียมพร้อม สู่การรับมืออย่างมีประสิทธิภาพ

ในโลกที่เต็มไปด้วยความไม่แน่นอน ภัยพิบัติและเหตุการณ์ฉุกเฉินทางสาธารณสุข อาจเกิดขึ้นได้ทุกเมื่อ การเตรียมพร้อมรับมืออย่างเป็นระบบจึงเป็นสิ่งสำคัญยิ่งยวด ประเทศไทยเอง ได้กำหนดแผนรับมือภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุข แบ่งออกเป็น 4 ระดับ โดยพิจารณาจากความรุนแรงและผลกระทบที่อาจเกิดขึ้น ดังนี้

1. ระดับ 1: สถานการณ์ปกติ (Normal Situation)

เป็นภาวะที่ไม่มีภัยคุกคาม หรือมีเพียงความเสี่ยงในระดับต่ำมาก โดยหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจะทำหน้าที่เฝ้าระวัง ป้องกันโรค และส่งเสริมสุขภาพของประชาชนอย่างต่อเนื่อง รวมถึงเตรียมความพร้อมของบุคลากร ทรัพยากร และระบบการสื่อสาร ให้พร้อมปฏิบัติงานเมื่อเกิดเหตุฉุกเฉิน

ตัวอย่าง: การเฝ้าระวังโรคตามฤดูกาล การรณรงค์ฉีดวัคซีนประจำปี

2. ระดับ 2: เหตุการณ์เล็กน้อย (Minor Event)

เป็นเหตุการณ์ที่ส่งผลกระทบในวงจำกัด เช่น การระบาดของโรคที่ควบคุมได้ง่าย หรืออุบัติเหตุที่มีผู้บาดเจ็บจำนวนน้อย ในระดับนี้ อาจมีการระดมกำลังเจ้าหน้าที่และทรัพยากรบางส่วนเพื่อเข้าควบคุมสถานการณ์ และอาจมีการประชาสัมพันธ์ให้ประชาชนในพื้นที่รับทราบ

ตัวอย่าง: อุบัติเหตุรถชน มีผู้บาดเจ็บเล็กน้อย, การระบาดของโรคอาหารเป็นพิษในโรงเรียน

3. ระดับ 3: เหตุการณ์ร้ายแรง (Major Event)

เป็นเหตุการณ์ที่ส่งผลกระทบเป็นวงกว้าง เช่น การระบาดของโรคติดต่อร้ายแรง ภัยพิบัติทางธรรมชาติ หรืออุบัติเหตุขนาดใหญ่ ซึ่งจำเป็นต้องระดมกำลังเจ้าหน้าที่และทรัพยากรจากหลายภาคส่วน รวมถึงอาจต้องมีการประกาศภาวะฉุกเฉินในพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบ

ตัวอย่าง: แผ่นดินไหว, น้ำท่วมใหญ่, การระบาดของโรคไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ใหม่

4. ระดับ 4: ภัยพิบัติรุนแรง (Catastrophic Event)

เป็นเหตุการณ์ที่ก่อให้เกิดความเสียหายร้ายแรงเป็นวงกว้าง ส่งผลกระทบต่อหลายจังหวัดหรือทั้งประเทศ เช่น แผ่นดินไหวขนาดใหญ่ สึนามิ หรือการระบาดของโรคระบาดร้ายแรง ซึ่งอาจต้องใช้ทรัพยากรและความช่วยเหลือจากนานาชาติ

ตัวอย่าง: การระบาดของ COVID-19, สึนามิในปี พ.ศ. 2547

การวางแผนรับมือในแต่ละระดับ จะครอบคลุมถึง:

• ทรัพยากร: ยานพาหนะ อุปกรณ์การแพทย์ เวชภัณฑ์ สถานที่พักพิง
• บุคลากร: แพทย์ พยาบาล เจ้าหน้าที่กู้ภัย อาสาสมัคร
• การสื่อสาร: ช่องทางการติดต่อสื่อสาร การแจ้งเตือนภัยพิบัติ การประชาสัมพันธ์ข้อมูลแก่ประชาชน

การเตรียมความพร้อมอย่างเป็นระบบในทุกระดับ จะช่วยลดความสูญเสียและผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากภัยพิบัติ และช่วยให้การฟื้นฟูสถานการณ์หลังเกิดเหตุเป็นไปอย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพ