แอลลีนแปลว่าอะไร

แอลลีล: ตัวกำหนดลักษณะที่ซ่อนอยู่ในยีน

เราทุกคนต่างมีลักษณะเฉพาะตัว ไม่ว่าจะเป็นสีตา สีผม หรือแม้แต่ความสูง ซึ่งลักษณะเหล่านี้ไม่ได้เกิดขึ้นเองโดยบังเอิญ แต่ถูกกำหนดโดยข้อมูลทางพันธุกรรมที่สืบทอดมาจากพ่อแม่ และกุญแจสำคัญในการไขความลับของการถ่ายทอดลักษณะเหล่านี้ก็คือ “แอลลีล” (Allele)

แอลลีลคือรูปแบบต่างๆ ของยีนเดียวกัน เปรียบเสมือนตัวอักษรที่แตกต่างกันในคำเดียวกัน แต่ให้ความหมายที่แตกต่างกัน ยีนแต่ละตัวมีตำแหน่งที่แน่นอนบนโครโมโซม และแอลลีลก็จะอยู่บนตำแหน่งเดียวกันบนโครโมโซมคู่ โดยได้รับมาหนึ่งตัวจากพ่อและอีกหนึ่งตัวจากแม่ เช่น ยีนที่ควบคุมสีตา อาจมีแอลลีลที่ทำให้ตาสีน้ำตาล และแอลลีลที่ทำให้ตาสีฟ้า

ความสำคัญของแอลลีลอยู่ที่การกำหนดลักษณะทางพันธุกรรม แอลลีลสามารถแบ่งออกเป็นสองประเภทหลักๆ คือ

• แอลลีลเด่น (Dominant Allele): แอลลีลที่แสดงออกได้แม้จะมีเพียงหนึ่งชุด เช่น หากมีแอลลีลเด่นที่ทำให้ตาสีน้ำตาลอยู่เพียงหนึ่งตัว แม้ว่าจะมีแอลลีลที่ทำให้ตาสีฟ้าอีกหนึ่งตัวอยู่ด้วย แต่ก็ยังแสดงลักษณะตาสีน้ำตาลออกมา โดยปกติจะใช้ตัวอักษรภาษาอังกฤษตัวใหญ่แทนแอลลีลเด่น เช่น B แทนแอลลีลที่ทำให้ตาสีน้ำตาล

• แอลลีลด้อย (Recessive Allele): แอลลีลที่จะแสดงออกได้ก็ต่อเมื่อมีสองชุด เช่น จะแสดงลักษณะตาสีฟ้าออกมาได้ก็ต่อเมื่อมีแอลลีลที่ทำให้ตาสีฟ้าสองตัว (bb) ถ้ามีแอลลีลที่ทำให้ตาสีน้ำตาล (B) แม้เพียงหนึ่งตัวร่วมด้วย ลักษณะตาสีฟ้าก็จะไม่ปรากฏ โดยปกติจะใช้ตัวอักษรภาษาอังกฤษตัวเล็กแทนแอลลีลด้อย เช่น b แทนแอลลีลที่ทำให้ตาสีฟ้า

การรวมกันของแอลลีลทั้งสองชุดจากพ่อแม่ เรียกว่า จีโนไทป์ (Genotype) เช่น Bb (มีแอลลีลที่ทำให้ตาสีน้ำตาลหนึ่งตัว และแอลลีลที่ทำให้ตาสีฟ้าหนึ่งตัว) หรือ BB (มีแอลลีลที่ทำให้ตาสีน้ำตาลสองตัว) ส่วนลักษณะที่ปรากฏออกมาเรียกว่า ฟีโนไทป์ (Phenotype) เช่น ตาสีน้ำตาล หรือตาสีฟ้า

การศึกษาแอลลีลและการถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรมช่วยให้เราเข้าใจกระบวนการทางชีววิทยาที่ซับซ้อน นำไปสู่การพัฒนาเทคโนโลยีชีวภาพต่างๆ เช่น การปรับปรุงพันธุ์พืชและสัตว์ และการวินิจฉัยโรคทางพันธุกรรม แอลลีลจึงเป็นมากกว่าแค่ตัวอักษร แต่เป็นรหัสลับที่บอกเล่าเรื่องราวความหลากหลายทางชีวภาพของสิ่งมีชีวิตบนโลกนี้