บัญชีแบ่งออกเป็นกี่ประเภทอะไรบ้าง

ไขความลับบัญชี: สองเสาหลักแห่งโลกการเงิน

โลกแห่งการเงินดูเหมือนจะซับซ้อนและเต็มไปด้วยศัพท์เฉพาะที่ยากจะเข้าใจ แต่แท้จริงแล้ว หัวใจสำคัญของทุกธุรกรรมและทุกงบการเงินล้วนตั้งอยู่บนรากฐานที่เรียบง่าย: บัญชี บัญชีในความหมายที่กว้างที่สุดคือเครื่องมือสำหรับบันทึก จัดหมวดหมู่ และสรุปผลการดำเนินงานทางการเงินของกิจการใดๆ และเพื่อที่จะเข้าใจถึงความสำคัญและวิธีการใช้บัญชีให้เกิดประโยชน์สูงสุด เราจำเป็นต้องทำความเข้าใจโครงสร้างพื้นฐานของมันเสียก่อน นั่นคือการแบ่งประเภทของบัญชี

บัญชีสามารถแบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลักๆ ได้แก่ บัญชีสินทรัพย์ และ บัญชีหนี้สินและส่วนของเจ้าของ สองประเภทนี้เปรียบเสมือนสองฟากฝั่งของสมการบัญชีอันเป็นพื้นฐานที่สุด: สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ สมการนี้แสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งที่กิจการเป็นเจ้าของ (สินทรัพย์) กับแหล่งที่มาของเงินทุนที่ใช้ในการได้มาซึ่งสินทรัพย์เหล่านั้น (หนี้สินและส่วนของเจ้าของ)

บัญชีสินทรัพย์: นี่คือบัญชีที่แสดงให้เห็นถึงทรัพย์สินที่กิจการเป็นเจ้าของหรือสามารถควบคุมได้ สินทรัพย์เหล่านี้สามารถเป็นได้ทั้งสิ่งของที่มีตัวตนจับต้องได้ เช่น เงินสด อาคาร เครื่องจักร สินค้าคงเหลือ หรือสิ่งของที่ไม่มีตัวตน เช่น สิทธิบัตร เครื่องหมายการค้า ลิขสิทธิ์ หรือแม้กระทั่งสิทธิในการรับเงินในอนาคต (ลูกหนี้การค้า) สิ่งสำคัญที่ต้องจดจำคือ สินทรัพย์เหล่านี้ล้วนมีมูลค่าในเชิงเศรษฐกิจ และสามารถนำมาใช้ประโยชน์ในการดำเนินธุรกิจได้

บัญชีสินทรัพย์สามารถแบ่งย่อยออกไปได้อีกหลายประเภท ขึ้นอยู่กับสภาพคล่องและความตั้งใจในการใช้งาน เช่น:

• สินทรัพย์หมุนเวียน: สินทรัพย์ที่สามารถเปลี่ยนเป็นเงินสดได้อย่างรวดเร็วภายในระยะเวลาหนึ่งปี เช่น เงินสด เงินฝากธนาคาร ลูกหนี้การค้า สินค้าคงเหลือ
• สินทรัพย์ไม่หมุนเวียน: สินทรัพย์ที่ไม่สามารถเปลี่ยนเป็นเงินสดได้อย่างรวดเร็ว หรือมีอายุการใช้งานมากกว่าหนึ่งปี เช่น ที่ดิน อาคาร อุปกรณ์ เครื่องจักร
• สินทรัพย์ไม่มีตัวตน: สินทรัพย์ที่ไม่มีรูปร่างจับต้องได้ แต่มีมูลค่าทางเศรษฐกิจ เช่น สิทธิบัตร เครื่องหมายการค้า ลิขสิทธิ์

บัญชีหนี้สินและส่วนของเจ้าของ: บัญชีประเภทนี้แสดงให้เห็นถึงภาระผูกพันทางการเงินของกิจการที่มีต่อบุคคลภายนอก (หนี้สิน) และส่วนที่เหลือหลังจากหักหนี้สินทั้งหมดออกจากสินทรัพย์ (ส่วนของเจ้าของ) พูดง่ายๆ ก็คือ บัญชีนี้แสดงให้เห็นว่ากิจการได้เงินทุนมาจากแหล่งใดบ้าง

• หนี้สิน: คือภาระผูกพันที่กิจการจะต้องชำระคืนให้แก่บุคคลภายนอกในอนาคต อาจเป็นหนี้สินระยะสั้น เช่น เจ้าหนี้การค้า เงินกู้ยืมระยะสั้น หรือหนี้สินระยะยาว เช่น เงินกู้ยืมระยะยาว หุ้นกู้
• ส่วนของเจ้าของ: คือส่วนที่เหลือหลังจากหักหนี้สินทั้งหมดออกจากสินทรัพย์ แสดงถึงส่วนได้เสียของผู้ถือหุ้นในกิจการ รวมถึงเงินทุนที่ผู้ถือหุ้นได้ลงทุน และกำไรสะสมที่กิจการสร้างขึ้นมา

การทำความเข้าใจประเภทของบัญชีเหล่านี้เป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งสำหรับทุกคนที่ต้องการเข้าสู่โลกของการเงิน ไม่ว่าจะเป็นผู้ประกอบการ นักลงทุน หรือแม้กระทั่งผู้บริโภคทั่วไป การมีความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับบัญชีจะช่วยให้เราสามารถวิเคราะห์งบการเงิน เข้าใจสถานะทางการเงินของกิจการ และตัดสินใจได้อย่างชาญฉลาดมากยิ่งขึ้น การเรียนรู้บัญชีจึงไม่ใช่เรื่องที่ยากเกินเอื้อม และเป็นทักษะที่คุ้มค่าต่อการลงทุนอย่างแน่นอน