ส่วนลดรับและส่วนลดจ่ายอยู่หมวดไหน

ไขข้อสงสัย: ส่วนลดรับและส่วนลดจ่าย…อยู่หมวดไหนในบัญชี?

การจัดการเรื่อง “ส่วนลด” ในระบบบัญชี ถือเป็นเรื่องสำคัญที่ต้องทำความเข้าใจให้ถูกต้อง เพื่อให้งบการเงินมีความแม่นยำและสะท้อนภาพสถานะทางการเงินของกิจการได้อย่างชัดเจน บทความนี้จะเจาะลึกถึงการจัดประเภท “ส่วนลดรับ” และ “ส่วนลดจ่าย” ให้เข้าใจง่ายยิ่งขึ้น โดยเน้นหลักการบัญชีที่ถูกต้อง

ส่วนลดรับ (Purchase Discount): หมวดหมู่ที่อาจทำให้สับสน

ส่วนลดรับ คือ ส่วนลดที่เราได้รับจากการซื้อสินค้าหรือบริการจากซัพพลายเออร์ มักเกิดขึ้นเมื่อเราชำระหนี้เร็วกว่ากำหนด หรือเมื่อมีการซื้อในปริมาณมาก ตามที่บทความระบุไว้ การบันทึกส่วนลดรับเป็นรายการฝั่งเครดิต หมวด 5 (รายได้) นั้น ไม่ถูกต้องเสมอไป และอาจทำให้เกิดความเข้าใจผิด

ในทางบัญชีที่ถูกต้อง ส่วนลดรับโดยทั่วไปจะถูกนำไปหักออกจาก “ต้นทุนสินค้าขาย” (Cost of Goods Sold – COGS) โดยตรง ซึ่งจะส่งผลให้ต้นทุนสินค้าขายลดลง และกำไรขั้นต้น (Gross Profit) เพิ่มขึ้น

เหตุผลที่ส่วนลดรับไม่ควรบันทึกเป็นรายได้โดยตรง:

• หลักการจับคู่รายได้และค่าใช้จ่าย (Matching Principle): ส่วนลดรับเกี่ยวข้องโดยตรงกับการซื้อสินค้าที่นำมาขาย ดังนั้น ควรถูกจับคู่กับต้นทุนสินค้าที่ซื้อมา
• ภาพสะท้อนที่ถูกต้อง: การบันทึกเป็นรายได้อาจทำให้เกิดภาพลวงตาว่ากิจการมีรายได้จากส่วนลด ซึ่งไม่ตรงกับความเป็นจริงที่กิจการเพียงแต่จ่ายเงินซื้อสินค้าในราคาที่ถูกลง

ดังนั้น การบันทึกส่วนลดรับที่ถูกต้องคือ:

• ลดจำนวนเงินที่บันทึกในบัญชี “สินค้าคงเหลือ” (Inventory) หรือ “ต้นทุนสินค้าขาย” ในกรณีที่สินค้าได้ถูกขายไปแล้ว
• บันทึกเป็นเครดิตในบัญชี “ส่วนลดรับ” (Purchase Discount) ซึ่งเป็นบัญชี Contra-Asset (บัญชีปรับลดสินทรัพย์) ที่จะถูกนำไปหักออกจากบัญชี “สินค้าคงเหลือ”

ส่วนลดจ่าย (Sales Discount): ชัดเจนในเรื่องต้นทุน

ส่วนลดจ่าย คือ ส่วนลดที่เราให้กับลูกค้าเพื่อกระตุ้นยอดขาย หรือเมื่อลูกค้าชำระหนี้เร็วกว่ากำหนด ตามที่บทความระบุ การบันทึกส่วนลดจ่ายเป็นรายการฝั่งเดบิต หมวด 4 (ค่าใช้จ่าย) นั้น ถูกต้อง แต่การอธิบายว่า “แสดงถึงต้นทุนการขายที่ลดลง” อาจไม่ชัดเจนนัก

ส่วนลดจ่ายถือเป็น “ค่าใช้จ่ายในการขาย” (Selling Expense) ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของค่าใช้จ่ายในการดำเนินงาน (Operating Expenses) และส่งผลกระทบต่อกำไรสุทธิ (Net Profit) โดยตรง

เหตุผลที่ส่วนลดจ่ายถูกบันทึกเป็นค่าใช้จ่าย:

• ลดรายได้จากการขาย: ส่วนลดจ่ายทำให้กิจการได้รับเงินจากการขายสินค้าน้อยลง ดังนั้น จึงถือเป็นค่าใช้จ่ายที่เกี่ยวข้องกับการขาย
• ภาพสะท้อนที่ถูกต้อง: การบันทึกเป็นค่าใช้จ่ายแสดงให้เห็นถึงผลกระทบที่เกิดขึ้นจากการให้ส่วนลดต่อรายได้และกำไรของกิจการ

ดังนั้น การบันทึกส่วนลดจ่ายที่ถูกต้องคือ:

• เดบิตในบัญชี “ส่วนลดจ่าย” (Sales Discount) หรือ “ส่วนลดและส่วนยอมให้” (Sales Discounts and Allowances)
• เครดิตในบัญชี “ลูกหนี้การค้า” (Accounts Receivable) เพื่อลดจำนวนเงินที่ลูกค้าต้องชำระ

สรุป:

• ส่วนลดรับ: โดยทั่วไปควรถูกนำไปหักออกจากต้นทุนสินค้าขาย (COGS) หรือบันทึกเป็นบัญชี Contra-Asset เพื่อปรับลดมูลค่าสินค้าคงเหลือ
• ส่วนลดจ่าย: ถือเป็นค่าใช้จ่ายในการขายที่ส่งผลกระทบต่อกำไรสุทธิ

การทำความเข้าใจหลักการบัญชีที่ถูกต้องเกี่ยวกับการบันทึกส่วนลดรับและส่วนลดจ่าย จะช่วยให้กิจการสามารถจัดทำงบการเงินที่ถูกต้อง แม่นยำ และสะท้อนสถานะทางการเงินที่แท้จริงได้อย่างมีประสิทธิภาพ

#การเงิน#บัญชี#ภาษี