การผ่าตัดแบ่งเป็นกี่ประเภท

การจำแนกประเภทการผ่าตัด: มองลึกกว่าแค่ “เล็ก” และ “ใหญ่”

การผ่าตัดเป็นกระบวนการทางการแพทย์ที่สำคัญและซับซ้อน แม้ว่าเราจะคุ้นเคยกับการแบ่งประเภทอย่างง่ายๆ ว่าเป็น “การผ่าตัดเล็ก” และ “การผ่าตัดใหญ่” แต่ความจริงแล้วการจำแนกประเภทของการผ่าตัดนั้นมีความละเอียดอ่อนและครอบคลุมกว่ามาก การใช้เพียงแค่คำจำกัดความอย่างง่ายอาจทำให้เข้าใจไม่ครบถ้วน ดังนั้น เราจะมาสำรวจวิธีการจำแนกประเภทการผ่าตัดที่ครอบคลุมและแม่นยำยิ่งขึ้น

1. การจำแนกตามความรุนแรงและความซับซ้อน: นี่เป็นวิธีการจำแนกที่พบบ่อยและเข้าใจง่าย โดยแบ่งออกเป็น:

• การผ่าตัดเล็ก (Minor Surgery): มักเป็นการผ่าตัดที่มีความเสี่ยงต่ำ ภาวะแทรกซ้อนน้อย ใช้เวลาในการผ่าตัดสั้น แผลผ่าตัดเล็ก และผู้ป่วยสามารถกลับบ้านได้ในวันเดียวกัน ตัวอย่างเช่น การตัดไฝ การผ่าตัดรักษาสิว การตัดไหม การใส่เฝือก หรือการผ่าตัดบางประเภทที่ใช้ยาสลบเฉพาะที่ การตัดสินใจว่าการผ่าตัดใดเป็น “เล็ก” นั้นขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ พิจารณาจากสุขภาพโดยรวมของผู้ป่วยและความซับซ้อนของขั้นตอนการผ่าตัด

• การผ่าตัดใหญ่ (Major Surgery): เป็นการผ่าตัดที่มีความเสี่ยงสูง ภาวะแทรกซ้อนอาจเกิดขึ้นได้มาก ใช้เวลาในการผ่าตัดนาน แผลผ่าตัดใหญ่ และผู้ป่วยอาจต้องพักฟื้นในโรงพยาบาลเป็นระยะเวลาหลายวันหรือหลายสัปดาห์ ตัวอย่างเช่น การผ่าตัดหัวใจ การผ่าตัดสมอง การผ่าตัดเปลี่ยนอวัยวะ หรือการผ่าตัดมะเร็งบางชนิด

2. การจำแนกตามความจำเป็น: การผ่าตัดสามารถแบ่งได้ตามเหตุผลและความจำเป็นในการผ่าตัด:

• การผ่าตัดที่จำเป็น (Necessary Surgery): เป็นการผ่าตัดที่จำเป็นต้องทำเพื่อรักษาชีวิต ป้องกันภาวะแทรกซ้อนร้ายแรง หรือเพื่อแก้ไขปัญหาสุขภาพที่ร้ายแรง ตัวอย่างเช่น การผ่าตัดลำไส้ติ่งอักเสบ การผ่าตัดเนื้องอกในสมอง หรือการผ่าตัดรักษามะเร็ง

• การผ่าตัดที่ไม่จำเป็น (Elective Surgery): เป็นการผ่าตัดที่ไม่จำเป็นเร่งด่วน สามารถเลื่อนออกไปได้ มักทำเพื่อปรับปรุงสุขภาพ ความสวยงาม หรือเพื่อแก้ไขปัญหาสุขภาพที่ไม่ร้ายแรง ตัวอย่างเช่น การผ่าตัดเสริมจมูก การผ่าตัดลดน้ำหนัก หรือการผ่าตัดรักษาสายตา

3. การจำแนกตามวิธีการผ่าตัด: ปัจจุบันเทคโนโลยีทางการแพทย์ก้าวหน้า การผ่าตัดจึงถูกจำแนกตามวิธีการด้วย:

• การผ่าตัดแบบเปิด (Open Surgery): เป็นการผ่าตัดแบบดั้งเดิม แพทย์จะเปิดแผลผ่าตัดเพื่อเข้าถึงอวัยวะหรือบริเวณที่ต้องการรักษา

• การผ่าตัดแบบแผลเล็ก (Minimally Invasive Surgery): ใช้เครื่องมือผ่าตัดเฉพาะทาง เช่น กล้องส่องช่องท้อง (Laparoscopic surgery) หรือหุ่นยนต์ผ่าตัด ทำให้แผลผ่าตัดเล็ก ลดการบาดเจ็บ และลดระยะเวลาพักฟื้น

• การผ่าตัดแบบส่องกล้อง (Endoscopic Surgery): ใช้กล้องขนาดเล็กสอดเข้าไปในร่างกายเพื่อตรวจสอบและรักษา มักใช้ในระบบทางเดินอาหาร ระบบทางเดินปัสสาวะ และระบบทางเดินหายใจ

การจำแนกประเภทของการผ่าตัดที่กล่าวมาข้างต้นนั้นไม่ได้แยกเป็นกลุ่มที่ตายตัว การผ่าตัดบางประเภทอาจอยู่ในหลายกลุ่มพร้อมกันได้ เช่น การผ่าตัดรักษามะเร็งลำไส้ใหญ่ อาจเป็นทั้งการผ่าตัดใหญ่ การผ่าตัดที่จำเป็น และอาจทำได้ทั้งแบบเปิดหรือแบบแผลเล็ก ขึ้นอยู่กับสภาพของผู้ป่วยและดุลยพินิจของทีมแพทย์ การเข้าใจวิธีการจำแนกประเภทอย่างละเอียดช่วยให้เราเข้าใจความซับซ้อนและความสำคัญของการผ่าตัดได้ดียิ่งขึ้น