ความเข้มข้นเลือดต้องเท่าไร

ความเข้มข้นของเลือด: มากไปหรือน้อยไป เกินขอบเขตปกติหมายถึงอะไร?

ความเข้มข้นของเลือดนั้นไม่ได้วัดด้วยค่าเดียว แต่มีหลายปัจจัยที่บ่งบอกถึงความสมดุลขององค์ประกอบต่างๆ ในกระแสเลือด โดยปัจจัยสำคัญที่แพทย์นิยมใช้ในการประเมินความเข้มข้นของเลือดคือ ค่าฮีมาโทคริต (Hematocrit หรือ HCT) ซึ่งเป็นสัดส่วนของปริมาตรเม็ดเลือดแดงต่อปริมาตรเลือดทั้งหมด แต่ความเข้มข้นของเลือดไม่ได้ขึ้นอยู่กับเพียงแค่เม็ดเลือดแดงเท่านั้น ยังรวมถึงปริมาณน้ำ โปรตีน และเกลือแร่ต่างๆ ในเลือดอีกด้วย

ค่าฮีมาโทคริต (HCT) ที่เป็นปกติจะแตกต่างกันไปตามเพศและอายุ โดยทั่วไปแล้ว ค่า HCT ในผู้หญิงจะอยู่ระหว่าง 37-52% และในผู้ชายจะอยู่ระหว่าง 40-54% อย่างไรก็ตาม ค่าเหล่านี้เป็นเพียงค่าอ้างอิง และอาจมีการเปลี่ยนแปลงเล็กน้อยขึ้นอยู่กับห้องปฏิบัติการและวิธีการวัด ดังนั้น การตีความค่า HCT จึงควรทำโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ ที่พิจารณาประกอบกับอาการและข้อมูลอื่นๆ ของผู้ป่วย

ค่าฮีมาโทคริตสูง (Polycythemia): หากค่า HCT สูงกว่าช่วงปกติ อาจบ่งชี้ถึงภาวะเลือดหนืด (Polycythemia) ซึ่งหมายความว่ามีเม็ดเลือดแดงมากเกินไปในกระแสเลือด ทำให้เลือดข้นเหนียว ไหลเวียนได้ยาก และอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดลิ่มเลือดอุดตัน โรคหัวใจ และโรคหลอดเลือดสมอง สาเหตุของภาวะเลือดหนืดอาจเกิดจากหลายปัจจัย เช่น การผลิตเม็ดเลือดแดงมากเกินไป การขาดน้ำ หรือการใช้ยาบางชนิด

ค่าฮีมาโทคริตต่ำ (Anemia): ในทางกลับกัน หากค่า HCT ต่ำกว่าช่วงปกติ อาจบ่งชี้ถึงภาวะโลหิตจาง (Anemia) ซึ่งหมายความว่ามีเม็ดเลือดแดงน้อยเกินไป หรือเม็ดเลือดแดงมีขนาดเล็กหรือมีฮีโมโกลบินต่ำ ส่งผลให้ร่างกายได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอ ทำให้เกิดอาการอ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย ซีด และอาจมีอาการอื่นๆ ตามมา สาเหตุของภาวะโลหิตจางนั้นมีหลากหลาย เช่น การขาดธาตุเหล็ก การขาดวิตามินบี 12 หรือโรคเกี่ยวกับไขกระดูก

มากกว่าแค่ค่า HCT: การประเมินความเข้มข้นของเลือดไม่ควรพิจารณาเพียงแค่ค่าฮีมาโทคริตเท่านั้น แพทย์จะพิจารณาปัจจัยอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น ค่าฮีโมโกลบิน (Hemoglobin) ซึ่งเป็นโปรตีนในเม็ดเลือดแดงที่ทำหน้าที่ลำเลียงออกซิเจน ค่าจำนวนเม็ดเลือดแดง (RBC count) และค่าอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับการทำงานของระบบเลือด เพื่อให้ได้การวินิจฉัยที่ถูกต้องและครบถ้วน

สรุป: ความเข้มข้นของเลือดเป็นสิ่งสำคัญต่อสุขภาพ ค่าฮีมาโทคริตเป็นเพียงตัวชี้วัดหนึ่ง การตีความค่าต่างๆ และการวินิจฉัยภาวะผิดปกติเกี่ยวกับความเข้มข้นของเลือด ควรอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเท่านั้น หากคุณมีข้อกังวลเกี่ยวกับสุขภาพของคุณ โปรดปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำแนะนำและการรักษาที่เหมาะสม