ค่า AST ALT สูง เกิดจากอะไร

ค่า AST และ ALT สูง: สัญญาณเตือนภัยเงียบจากตับที่ไม่ควรมองข้าม

ค่า AST (Aspartate Aminotransferase) และ ALT (Alanine Aminotransferase) คือเอนไซม์ที่พบได้มากในเซลล์ตับ เมื่อตับเกิดความเสียหายหรือมีการอักเสบ เซลล์ตับจะปล่อยเอนไซม์เหล่านี้ออกมาในกระแสเลือด ทำให้ระดับของ AST และ ALT ในเลือดสูงขึ้น ซึ่งมักถูกตรวจพบจากการตรวจเลือดเป็นประจำ

การที่ค่า AST และ ALT สูงขึ้นนั้นเป็นสัญญาณเตือนภัยที่สำคัญ บ่งชี้ว่าตับอาจกำลังเผชิญกับปัญหาบางอย่าง แต่การทราบเพียงว่าค่าเอนไซม์สูงนั้นยังไม่เพียงพอ เราจำเป็นต้องทำความเข้าใจถึงสาเหตุที่เป็นไปได้ เพื่อให้สามารถวินิจฉัยและรักษาได้อย่างตรงจุด

สาเหตุที่พบบ่อยของค่า AST และ ALT สูง:

• โรคตับ: นี่คือสาเหตุหลักที่ทำให้ค่า AST และ ALT สูงขึ้น โรคตับที่พบบ่อย ได้แก่:
  • ตับอักเสบ: เกิดจากการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบ (A, B, C, D, E) หรือจากสาเหตุอื่นๆ เช่น การดื่มแอลกอฮอล์ การใช้ยาบางชนิด หรือภาวะภูมิต้านตนเอง
  • ตับคั่งไขมัน: เกิดจากการสะสมของไขมันในตับ พบได้บ่อยในผู้ที่มีภาวะอ้วน เบาหวาน ความดันโลหิตสูง หรือไขมันในเลือดสูง
  • ตับแข็ง: เป็นภาวะที่ตับเกิดพังผืดอย่างถาวร ทำให้การทำงานของตับเสื่อมลง มักเกิดจากการดื่มแอลกอฮอล์เรื้อรัง ตับอักเสบเรื้อรัง หรือโรคทางพันธุกรรมบางชนิด
• การใช้ยา: ยาหลายชนิดสามารถทำให้ค่า AST และ ALT สูงขึ้นได้ โดยเฉพาะยาแก้ปวดกลุ่ม NSAIDs ยาสเตียรอยด์ ยาลดไขมัน หรือยาปฏิชีวนะบางชนิด
• การดื่มแอลกอฮอล์: แอลกอฮอล์เป็นพิษต่อตับ การดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณมากหรือเป็นประจำจะทำให้ตับอักเสบและค่า AST และ ALT สูงขึ้นได้
• ภาวะอื่นๆ: นอกจากโรคตับแล้ว ภาวะอื่นๆ ที่อาจทำให้ค่า AST และ ALT สูงขึ้น ได้แก่:
  • ภาวะกล้ามเนื้อบาดเจ็บ: เนื่องจาก AST พบได้ในกล้ามเนื้อด้วย
  • ภาวะหัวใจล้มเหลว: ทำให้เลือดคั่งในตับ
  • โรคเกี่ยวกับท่อน้ำดี: เช่น ท่อน้ำดีอุดตัน

อาการที่อาจพบร่วมกับค่า AST และ ALT สูง:

ผู้ที่มีค่า AST และ ALT สูงอาจไม่มีอาการใดๆ โดยเฉพาะในระยะเริ่มต้น บางรายอาจมีอาการอ่อนเพลีย เบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้องบริเวณด้านขวาบน ตัวเหลือง ตาเหลือง ปัสสาวะสีเข้ม หรืออุจจาระสีซีด

การวินิจฉัยและการรักษา:

หากผลการตรวจเลือดพบว่าค่า AST และ ALT สูง แพทย์จะทำการซักประวัติ ตรวจร่างกาย และอาจสั่งตรวจเพิ่มเติม เช่น การตรวจเลือดอื่นๆ การตรวจอัลตราซาวด์ตับ หรือการตัดชิ้นเนื้อตับไปตรวจ เพื่อหาสาเหตุที่แท้จริง

การรักษาจะขึ้นอยู่กับสาเหตุที่ทำให้ค่า AST และ ALT สูง หากเกิดจากโรคตับอักเสบจากการติดเชื้อไวรัส ก็จะรักษาด้วยยาต้านไวรัส หากเกิดจากตับคั่งไขมัน ก็จะเน้นการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิต เช่น การลดน้ำหนัก การควบคุมอาหาร และการออกกำลังกาย

สิ่งที่ควรทำเมื่อทราบว่าค่า AST และ ALT สูง:

• ปรึกษาแพทย์: สิ่งแรกที่ควรทำคือปรึกษาแพทย์เพื่อทำการตรวจวินิจฉัยหาสาเหตุและวางแผนการรักษาที่เหมาะสม
• งดแอลกอฮอล์: หากดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ ควรงดดื่มทันที
• หลีกเลี่ยงยาที่ไม่จำเป็น: แจ้งให้แพทย์ทราบถึงยาและอาหารเสริมที่กำลังใช้อยู่ และหลีกเลี่ยงการใช้ยาที่ไม่จำเป็น
• ดูแลสุขภาพ: รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ พักผ่อนให้เพียงพอ และออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ

ข้อควรจำ:

ค่า AST และ ALT สูงเป็นสัญญาณเตือนที่สำคัญจากตับที่ไม่ควรมองข้าม การตรวจพบตั้งแต่เนิ่นๆ และทำการรักษาอย่างเหมาะสมจะช่วยป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่ร้ายแรงได้ หากคุณมีความกังวลเกี่ยวกับสุขภาพตับ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อทำการตรวจวินิจฉัยและรับคำแนะนำที่เหมาะสม

หมายเหตุ: ข้อมูลในบทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อให้ความรู้เท่านั้น ไม่ได้มีเจตนาเพื่อใช้ในการวินิจฉัยหรือรักษาโรค ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำแนะนำที่เหมาะสมกับสภาพร่างกายของแต่ละบุคคล