ทําไมร่างกายถึงร้อนผิดปกติ

เมื่อร่างกายร้อนเกินไป: พาเหรดของสาเหตุที่ทำให้ Hyperthermia

ความร้อนเป็นสิ่งจำเป็นต่อการดำรงชีวิต แต่เมื่อความร้อนสะสมในร่างกายมากเกินไปจนระบบควบคุมอุณหภูมิทำงานหนักเกินกำลัง นั่นคือจุดเริ่มต้นของภาวะไฮเปอร์เทอร์เมีย (Hyperthermia) ซึ่งไม่ใช่แค่ความร้อนธรรมดาๆ ที่เกิดจากการออกกำลังกายหนัก หรืออยู่ในสภาพอากาศร้อนจัด แต่เป็นสภาวะที่ร่างกายกำลังส่งสัญญาณเตือนถึงความผิดปกติที่อาจนำไปสู่ภาวะอันตรายได้

ภาวะไฮเปอร์เทอร์เมียไม่ใช่โรค แต่เป็นสัญญาณบ่งบอกถึงปัญหาสุขภาพที่ซ่อนอยู่ และสาเหตุก็มีหลากหลาย มากกว่าที่เราคิด นับตั้งแต่สาเหตุที่พบได้บ่อยจนถึงสาเหตุที่หาได้ยาก โดยแบ่งได้คร่าวๆ ดังนี้:

1. สาเหตุจากภายนอก: นี่คือสาเหตุที่พบได้บ่อยที่สุด เกี่ยวข้องกับความร้อนจากสิ่งแวดล้อมที่ร่างกายรับมือไม่ไหว เช่น:

• สภาพอากาศร้อนจัด: อุณหภูมิสูง ความชื้นสูง และการได้รับแสงแดดเป็นเวลานาน ทำให้ร่างกายไม่สามารถระบายความร้อนได้อย่างมีประสิทธิภาพ
• การออกกำลังกายหนัก: การทำงานหนักในสภาพอากาศร้อน หรือการออกกำลังกายอย่างหนักโดยไม่เพียงพอต่อการเติมน้ำและเกลือแร่ ทำให้ร่างกายเกิดความร้อนสะสม
• การสวมใส่เสื้อผ้าที่หนาเกินไป: เสื้อผ้าที่ไม่ระบายอากาศได้ดี จะกักเก็บความร้อนไว้ใกล้ผิวหนัง ส่งผลให้ร่างกายร้อนขึ้น

2. สาเหตุจากภายใน: สาเหตุกลุ่มนี้เกิดจากความผิดปกติภายในร่างกาย ส่งผลต่อการควบคุมอุณหภูมิ เช่น:

• การติดเชื้อ: การติดเชื้อแบคทีเรีย ไวรัส หรือปรสิต สามารถกระตุ้นให้ร่างกายสร้างความร้อนมากขึ้น อาการไข้สูงก็เป็นหนึ่งในสัญญาณบ่งบอก
• ภาวะต่อมไทรอยด์เป็นพิษ (Hyperthyroidism): ต่อมไทรอยด์ผลิตฮอร์โมนมากเกินไป ทำให้การเผาผลาญในร่างกายสูงขึ้น และเกิดความร้อนมากขึ้นตามมา
• โรคเนื้องอก: เนื้องอกบางชนิดสามารถสร้างความร้อนได้ ทำให้ร่างกายมีอุณหภูมิสูงผิดปกติ
• ผลข้างเคียงของยาบางชนิด: ยาบางชนิดอาจมีผลข้างเคียงทำให้ร่างกายมีอุณหภูมิสูงขึ้น
• ภาวะโคม่าจากการดื่มแอลกอฮอล์: แอลกอฮอล์สามารถรบกวนการควบคุมอุณหภูมิของร่างกายได้

3. สาเหตุอื่นๆ: นอกจากสาเหตุหลักๆ ดังกล่าวข้างต้น ยังมีสาเหตุอื่นๆ ที่อาจทำให้เกิดภาวะไฮเปอร์เทอร์เมียได้ เช่น การถูกไฟฟ้าช็อต การได้รับสารพิษบางชนิด หรือภาวะอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับระบบประสาท

อาการและการปฐมพยาบาลเบื้องต้น: อาการของภาวะไฮเปอร์เทอร์เมียอาจเริ่มจากอาการไม่รุนแรง เช่น เหงื่อออกมาก ปวดหัว คลื่นไส้ อ่อนเพลีย แต่หากไม่ได้รับการรักษา อาการอาจรุนแรงขึ้น เช่น ชักกระตุก หมดสติ ซึ่งเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ การปฐมพยาบาลเบื้องต้นที่สำคัญ คือ การนำผู้ป่วยไปอยู่ในที่ร่มเย็น ดื่มน้ำเย็นมากๆ เช็ดตัวด้วยน้ำเย็น และรีบนำส่งโรงพยาบาลโดยเร็วที่สุด

ภาวะไฮเปอร์เทอร์เมียเป็นสภาวะที่จำเป็นต้องได้รับการดูแลจากแพทย์ การวินิจฉัยสาเหตุที่แท้จริง และการรักษาที่เหมาะสม จะช่วยป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นได้ การหมั่นสังเกตอาการของตนเอง และการดูแลสุขภาพอย่างถูกวิธี จะเป็นเกราะป้องกันที่ดีที่สุดในการหลีกเลี่ยงภาวะร่างกายร้อนเกินไปนี้.