ผลตรวจเลือดมีอะไรบ้าง

เจาะลึกผลตรวจเลือด: คู่มือไขรหัสสุขภาพจากห้องแล็บ

ผลตรวจเลือด… แค่ได้ยินชื่อก็อาจทำให้หลายคนใจเต้นไม่เป็นจังหวะ บ้างกังวลว่าจะพบเจอโรคร้าย บ้างสงสัยว่าตัวเลขมากมายในใบรายงานนั้นหมายถึงอะไรกันแน่ แต่ไม่ต้องกลัวไป! เพราะผลตรวจเลือดนั้นเปรียบเสมือนแผนที่นำทางสู่สุขภาพที่ดี ช่วยให้เราเข้าใจร่างกายของตัวเองได้อย่างลึกซึ้ง และวางแผนดูแลสุขภาพได้อย่างตรงจุด

บทความนี้จะพาคุณไปเจาะลึกผลตรวจเลือดแบบละเอียด พร้อมทั้งอธิบายความหมายของค่าต่างๆ ที่สำคัญ เพื่อให้คุณสามารถอ่านผลตรวจเลือดของตัวเองได้อย่างเข้าใจ และนำไปปรึกษาแพทย์เพื่อวางแผนการดูแลสุขภาพได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ทำไมต้องตรวจเลือด?

การตรวจเลือดเป็นการตรวจวินิจฉัยที่สำคัญและแพร่หลาย เพราะสามารถให้ข้อมูลเกี่ยวกับสุขภาพของเราได้มากมาย ไม่ว่าจะเป็น:

• การวินิจฉัยโรค: ช่วยในการตรวจหาโรคต่างๆ ตั้งแต่โรคติดเชื้อ โรคเรื้อรัง ไปจนถึงโรคมะเร็ง
• การติดตามผลการรักษา: ใช้ในการติดตามผลการรักษาโรคต่างๆ และปรับเปลี่ยนแผนการรักษาให้เหมาะสม
• การประเมินความเสี่ยง: ช่วยประเมินความเสี่ยงในการเกิดโรคต่างๆ ในอนาคต เช่น โรคหัวใจ โรคเบาหวาน
• การตรวจสุขภาพประจำปี: เป็นส่วนหนึ่งของการตรวจสุขภาพประจำปี เพื่อประเมินสุขภาพโดยรวมและค้นหาความผิดปกติในระยะเริ่มต้น

ผลตรวจเลือดมีอะไรบ้าง?

ผลตรวจเลือดมีหลายประเภท ขึ้นอยู่กับวัตถุประสงค์ของการตรวจ แต่โดยทั่วไปแล้ว ผลตรวจเลือดที่สำคัญและนิยมตรวจกันมีดังนี้:

1. ความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด (Complete Blood Count – CBC):

เป็นการตรวจเพื่อประเมินปริมาณและลักษณะของเม็ดเลือดต่างๆ ซึ่งประกอบด้วย:

• เม็ดเลือดแดง (Red Blood Cells – RBC): บอกปริมาณเม็ดเลือดแดง ซึ่งสัมพันธ์กับภาวะโลหิตจาง (Anemia) และภาวะเลือดข้น
  • ค่าฮีโมโกลบิน (Hemoglobin – Hb): โปรตีนในเม็ดเลือดแดงที่ทำหน้าที่ขนส่งออกซิเจน
  • ค่าฮีมาโตคริต (Hematocrit – Hct): สัดส่วนของเม็ดเลือดแดงต่อปริมาตรเลือดทั้งหมด
• เม็ดเลือดขาว (White Blood Cells – WBC): บอกปริมาณเม็ดเลือดขาว ซึ่งเกี่ยวข้องกับการติดเชื้อและการอักเสบ
  • นิวโทรฟิล (Neutrophils): เม็ดเลือดขาวชนิดหนึ่งที่ทำหน้าที่กำจัดเชื้อแบคทีเรีย
  • ลิมโฟไซต์ (Lymphocytes): เม็ดเลือดขาวชนิดหนึ่งที่เกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกัน
  • โมโนไซต์ (Monocytes): เม็ดเลือดขาวชนิดหนึ่งที่ทำหน้าที่กำจัดเซลล์ที่ตายแล้วและสิ่งแปลกปลอม
  • อีโอซิโนฟิล (Eosinophils): เม็ดเลือดขาวชนิดหนึ่งที่เกี่ยวข้องกับการแพ้และการติดเชื้อปรสิต
  • เบโซฟิล (Basophils): เม็ดเลือดขาวชนิดหนึ่งที่เกี่ยวข้องกับการแพ้และการอักเสบ
• เกล็ดเลือด (Platelets): บอกปริมาณเกล็ดเลือด ซึ่งเกี่ยวข้องกับการแข็งตัวของเลือด

2. ระดับน้ำตาลในเลือด (Blood Glucose):

เป็นการตรวจเพื่อวัดระดับน้ำตาลในเลือด ซึ่งใช้ในการวินิจฉัยและติดตามผลการรักษาโรคเบาหวาน

• น้ำตาลสะสม (HbA1c): บอกระดับน้ำตาลในเลือดเฉลี่ยในช่วง 2-3 เดือนที่ผ่านมา

3. ระดับไขมันในเลือด (Lipid Profile):

เป็นการตรวจเพื่อวัดระดับไขมันต่างๆ ในเลือด ซึ่งประกอบด้วย:

• คอเลสเตอรอลรวม (Total Cholesterol): ปริมาณคอเลสเตอรอลทั้งหมดในเลือด
• ไขมันดี (High-Density Lipoprotein – HDL): คอเลสเตอรอลที่มีประโยชน์ ช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจ
• ไขมันเลว (Low-Density Lipoprotein – LDL): คอเลสเตอรอลที่ไม่ดี ทำให้เกิดการสะสมของไขมันในผนังหลอดเลือด
• ไตรกลีเซอไรด์ (Triglycerides): ไขมันชนิดหนึ่งที่ได้จากอาหาร

4. การทำงานของไต (Kidney Function Tests):

เป็นการตรวจเพื่อประเมินการทำงานของไต ซึ่งประกอบด้วย:

• ครีเอตินิน (Creatinine): ของเสียที่เกิดจากการเผาผลาญกล้ามเนื้อ
• ยูเรียไนโตรเจนในเลือด (Blood Urea Nitrogen – BUN): ของเสียที่เกิดจากการเผาผลาญโปรตีน
• อัตราการกรองของไตโดยประมาณ (Estimated Glomerular Filtration Rate – eGFR): คำนวณจากค่าครีเอตินิน เพื่อประเมินประสิทธิภาพในการกรองของไต

5. กรดยูริก (Uric Acid):

เป็นการตรวจเพื่อวัดระดับกรดยูริกในเลือด ซึ่งสูงเกินไปอาจทำให้เกิดโรคเกาต์

6. ฮอร์โมนไทรอยด์ (Thyroid Hormones):

เป็นการตรวจเพื่อประเมินการทำงานของต่อมไทรอยด์ ซึ่งประกอบด้วย:

• T3 (Triiodothyronine) และ T4 (Thyroxine): ฮอร์โมนที่ผลิตจากต่อมไทรอยด์
• TSH (Thyroid-Stimulating Hormone): ฮอร์โมนที่กระตุ้นการทำงานของต่อมไทรอยด์

อ่านผลตรวจเลือดอย่างไรให้เข้าใจ?

เมื่อได้รับผลตรวจเลือดแล้ว สิ่งแรกที่ควรทำคือ:

• ตรวจสอบค่าอ้างอิง (Reference Range): ค่าอ้างอิงคือช่วงของค่าปกติสำหรับแต่ละรายการตรวจ ซึ่งมักจะระบุไว้ในใบรายงานผลตรวจเลือด
• เปรียบเทียบค่าที่ได้กับค่าอ้างอิง: หากค่าที่ได้อยู่นอกช่วงค่าอ้างอิง แสดงว่าอาจมีความผิดปกติเกิดขึ้น
• ปรึกษาแพทย์: นำผลตรวจเลือดไปปรึกษาแพทย์ เพื่อให้แพทย์ทำการวินิจฉัยและให้คำแนะนำในการดูแลสุขภาพที่เหมาะสม

ข้อควรจำ:

• ค่าปกติของผลตรวจเลือดอาจแตกต่างกันไปในแต่ละห้องปฏิบัติการ ดังนั้นจึงควรเปรียบเทียบค่าที่ได้กับค่าอ้างอิงที่ระบุไว้ในใบรายงานผลตรวจเลือด
• ผลตรวจเลือดเพียงอย่างเดียวไม่สามารถยืนยันการวินิจฉัยโรคได้ ต้องพิจารณาควบคู่กับอาการและประวัติทางการแพทย์
• การเตรียมตัวก่อนตรวจเลือดเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อให้ได้ผลตรวจที่แม่นยำ เช่น การงดอาหารก่อนตรวจ การหลีกเลี่ยงการออกกำลังกายอย่างหนัก

สรุป:

ผลตรวจเลือดเป็นเครื่องมือสำคัญในการประเมินสุขภาพและค้นหาความผิดปกติในร่างกาย การทำความเข้าใจความหมายของค่าต่างๆ ในผลตรวจเลือด จะช่วยให้คุณสามารถดูแลสุขภาพได้อย่างมีประสิทธิภาพ และวางแผนการรักษาร่วมกับแพทย์ได้อย่างเหมาะสม อย่าลืมนำผลตรวจเลือดไปปรึกษาแพทย์ เพื่อให้แพทย์ทำการวินิจฉัยและให้คำแนะนำในการดูแลสุขภาพที่ถูกต้องและแม่นยำ

#ค่าเลือด#ตรวจเลือด#ผลลัพธ์