หมึกมีอวัยวะเพศไหม

ปลาหมึก: เรื่องลับๆ ของการสืบพันธุ์ที่น่าทึ่ง

เราอาจคุ้นเคยกับปลาหมึกในฐานะอาหารทะเลรสเลิศ แต่เบื้องหลังความอร่อยนั้น ซ่อนเรื่องราวการสืบพันธุ์ที่น่าสนใจและซับซ้อนกว่าที่คิด คำถามที่หลายคนอาจสงสัยคือ ปลาหมึกมีอวัยวะเพศแบบที่เราคุ้นเคยหรือไม่? คำตอบคือ ไม่เชิง

ถึงแม้ปลาหมึกจะมีเพศแยกเป็นตัวผู้และตัวเมีย แต่พวกมันไม่ได้มีอวัยวะเพศที่ชัดเจนเหมือนสัตว์บกหลายชนิด กระบวนการส่งต่อพันธุกรรมของปลาหมึกนั้นเต็มไปด้วยกลยุทธ์และการปรับตัวที่น่าทึ่ง

หัวใจสำคัญของการสืบพันธุ์ปลาหมึกอยู่ที่ “เฮคโตโคไทลัส” แขนพิเศษของปลาหมึกตัวผู้ ที่ทำหน้าที่เสมือน “แขนรัก” โดยปกติแล้วเฮคโตโคไทลัสจะมีลักษณะแตกต่างจากแขนอื่นๆ อาจมีขนาดใหญ่กว่า มีรูปร่างแปลกตา หรือมีหน่อดูดที่ปรับเปลี่ยนไป ซึ่งแตกต่างกันไปตามชนิดของปลาหมึก

เมื่อถึงฤดูผสมพันธุ์ ปลาหมึกตัวผู้จะใช้เฮคโตโคไทลัสนี้ตัก “สเปิร์มมาโตฟอร์” หรือถุงบรรจุสเปิร์ม แล้วส่งมอบให้กับตัวเมีย โดยวิธีการส่งมอบก็มีความหลากหลาย บางชนิดอาจวางสเปิร์มมาโตฟอร์ไว้ใกล้ๆ ช่องสืบพันธุ์ของตัวเมีย บางชนิดอาจสอดแขนเฮคโตโคไทลัสเข้าไปในช่องตัวเมียโดยตรง และบางชนิดสุดพิเศษ เฮคโตโคไทลัสสามารถหลุดออกจากตัวผู้ แล้วว่ายน้ำไปหาตัวเมียได้เอง!

เมื่อตัวเมียได้รับสเปิร์มมาโตฟอร์แล้ว จะเก็บสเปิร์มไว้ และนำมาใช้ผสมกับไข่ในภายหลัง ก่อนจะวางไข่ในที่ปลอดภัย เช่น ในโพรงหิน หรือใต้ซากปะการัง เพื่อปกป้องไข่จากนักล่า

จะเห็นได้ว่า แม้ปลาหมึกจะไม่มีอวัยวะเพศแบบที่เราคุ้นเคย แต่วิวัฒนาการได้สร้างสรรค์กลไกการสืบพันธุ์ที่น่าทึ่งและมีประสิทธิภาพ โดยใช้เฮคโตโคไทลัสเป็นตัวชูโรง ทำให้ปลาหมึกสามารถดำรงเผ่าพันธุ์และครองโลกใต้ทะเลได้อย่างยาวนาน