Antibody มีกี่ประเภท

ภูมิคุ้มกันจำเพาะกับแอนติบอดี: ความหลากหลายเพื่อการรักษาที่ตรงจุด

ระบบภูมิคุ้มกันของมนุษย์เป็นระบบที่ซับซ้อนและมีประสิทธิภาพ ส่วนสำคัญอย่างหนึ่งที่ทำหน้าที่ต่อต้านเชื้อโรคและสารแปลกปลอมคือ แอนติบอดี (Antibody) หรือที่เรียกว่า อิมมูโนโกลบูลิน (Immunoglobulin, Ig) แอนติบอดีนั้นไม่ใช่สิ่งเดียวกัน แต่มีหลายชนิด แต่ละชนิดมีความแตกต่างกันทั้งในโครงสร้างและหน้าที่ ซึ่งความแตกต่างนี้สำคัญมากต่อการนำไปใช้ประโยชน์ทางการแพทย์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในด้านการพัฒนาและใช้ยาชีวเภสัชภัณฑ์

แอนติบอดีหลักๆ แบ่งออกได้เป็น 5 ไอโซไทป์ (Isotype) ได้แก่ IgA, IgD, IgE, IgG, และ IgM แต่ละไอโซไทป์มีตำแหน่งที่ตั้ง การทำงาน และหน้าที่ที่แตกต่างกันไป ยกตัวอย่างเช่น IgA พบมากในเยื่อบุต่างๆ เช่น ในทางเดินหายใจและทางเดินอาหาร ทำหน้าที่ป้องกันการติดเชื้อในบริเวณเหล่านั้น IgG เป็นแอนติบอดีที่พบมากที่สุดในเลือด มีบทบาทสำคัญในการกำจัดเชื้อโรคและสารแปลกปลอมต่างๆ ส่วน IgE เกี่ยวข้องกับปฏิกิริยาภูมิแพ้และการกำจัดปรสิต

นอกจากการจำแนกตามไอโซไทป์แล้ว แอนติบอดีที่ใช้ในทางการแพทย์ยังถูกจำแนกตามแหล่งกำเนิดหรือการดัดแปลงทางพันธุวิศวกรรมอีกด้วย การจำแนกประเภทนี้สำคัญอย่างยิ่งต่อการลดผลข้างเคียงและเพิ่มประสิทธิภาพของการรักษา โดยแบ่งได้ดังนี้:

• แอนติบอดีจากเมาส์ (Murine antibody): แอนติบอดีชนิดนี้ได้มาจากสัตว์ทดลอง เช่น เมาส์ แม้จะมีประสิทธิภาพในการรักษาสูง แต่ก็มีโอกาสที่จะเกิดปฏิกิริยาภูมิคุ้มกันจากร่างกายมนุษย์ เรียกว่า Human Anti-Mouse Antibody (HAMA) ซึ่งทำให้เกิดผลข้างเคียงต่างๆ เช่น อาการแพ้ ไข้ หรือการลดประสิทธิภาพของยา

• แอนติบอดีไคเมอริก (Chimeric antibody): เป็นการดัดแปลงพันธุวิศวกรรม โดยนำส่วนของแอนติบอดีจากเมาส์มาเชื่อมต่อกับส่วนของแอนติบอดีจากมนุษย์ ทำให้ลดโอกาสเกิดปฏิกิริยา HAMA ลงได้

• แอนติบอดีฮิวแมนไนซ์ (Humanized antibody): การดัดแปลงนี้จะทำให้โครงสร้างของแอนติบอดีจากเมาส์ใกล้เคียงกับแอนติบอดีของมนุษย์มากยิ่งขึ้น ลดโอกาสเกิดปฏิกิริยาภูมิคุ้มกันได้มากขึ้นไปอีก

• แอนติบอดีฮิวแมน (Human antibody): แอนติบอดีชนิดนี้ผลิตจากเซลล์ของมนุษย์ จึงมีความปลอดภัยสูงสุด มีโอกาสเกิดปฏิกิริยาภูมิคุ้มกันน้อยที่สุด แต่กระบวนการผลิตอาจมีความซับซ้อนและมีราคาสูง

การเลือกใช้แอนติบอดีชนิดใด ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายอย่าง เช่น ชนิดของโรค ความรุนแรงของโรค สภาพร่างกายของผู้ป่วย และผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น แพทย์ผู้เชี่ยวชาญจะต้องพิจารณาอย่างรอบคอบ เพื่อให้ได้ผลลัพธ์การรักษาที่ดีที่สุดและปลอดภัยที่สุดสำหรับผู้ป่วย การวิจัยและพัฒนาแอนติบอดีในอนาคต จึงมุ่งเน้นไปที่การเพิ่มประสิทธิภาพ ลดผลข้างเคียง และทำให้เข้าถึงได้ง่ายขึ้น เพื่อประโยชน์สูงสุดของสุขภาพมนุษย์