ขั้นตอนการดําเนินงานอาชีวอนามัย มีกี่ขั้นตอน

3 ขั้นตอน สร้างเกราะป้องกันภัย เสริมสร้างสุขอนามัยในที่ทำงาน

“การทำงาน” แม้เป็นหนทางสู่ความสำเร็จ แต่ก็แฝงอันตรายที่ส่งผลต่อสุขภาพได้ การดำเนินงานอาชีวอนามัยจึงเป็นสิ่งสำคัญยิ่งยวด เปรียบเสมือนเกราะป้องกันภัย เสริมสร้างความปลอดภัยและสุขภาพอันดีให้แก่บุคลากรในทุกสายอาชีพ ซึ่งการดำเนินงานนี้ไม่ได้ซับซ้อนอย่างที่คิด ประกอบด้วย 3 ขั้นตอนหลัก ดังนี้

1. สอดส่องภัย: การระบุอันตราย (Hazard Identification)

ขั้นตอนแรกเปรียบดังการ “สอดส่องหาภัย” โดยพิจารณาถึงปัจจัยเสี่ยงทุกชนิดในสภาพแวดล้อมการทำงาน ไม่ว่าจะเป็น

• ปัจจัยทางกายภาพ: แสง เสียง ความร้อน ความเย็น รังสี สารเคมี ฝุ่นละออง
• ปัจจัยทางชีวภาพ: เชื้อโรค แบคทีเรีย ไวรัส
• ปัจจัยทางด้านการ ergonomie: อิริยาบถการทำงาน การยกของหนัก การใช้เครื่องมือ
• ปัจจัยทางด้านจิตใจ: ความเครียด ความกดดันจากการทำงาน

การระบุอันตรายควรทำอย่างละเอียด ครอบคลุมทุกพื้นที่ ทุกแผนก และทุกตำแหน่งงาน โดยอาศัยข้อมูลจากหลายแหล่ง ทั้งการสังเกตสภาพแวดล้อม การสัมภาษณ์พนักงาน การตรวจสอบประวัติการเจ็บป่วย รวมถึงการศึกษาข้อมูลจากเอกสาร MSDS (Material Safety Data Sheet)

2. ชั่งตวงภัย: การประเมินความเสี่ยง (Risk Assessment)

เมื่อทราบถึงอันตรายแล้ว ขั้นตอนต่อไปคือการ “ชั่งตวง” หรือประเมินระดับความรุนแรงของอันตราย โดยพิจารณาถึง

• ความรุนแรง: ผลกระทบต่อสุขภาพของพนักงาน หากได้รับอันตรายนั้นๆ จะรุนแรงเพียงใด
• ความน่าจะเป็น: โอกาสที่พนักงานจะได้รับอันตรายนั้นๆ มีมากน้อยแค่ไหน

การประเมินความเสี่ยงสามารถทำได้หลายวิธี เช่น การใช้แบบสอบถาม การใช้ตาราง Matrix หรือการใช้ซอฟต์แวร์ ผลลัพธ์ที่ได้จะช่วยให้ทราบว่า อันตรายใดมีความเสี่ยงสูง ควรได้รับการแก้ไขก่อน

3. สยบภัย: การควบคุมความเสี่ยง (Risk Control)

ขั้นตอนสุดท้ายคือการ “สยบภัย” หรือควบคุมความเสี่ยงให้เหลือน้อยที่สุด ซึ่งสามารถทำได้หลายวิธี ขึ้นอยู่กับลักษณะของอันตราย เช่น

• การกำจัดอันตราย: เป็นวิธีที่ดีที่สุด แต่บางครั้งก็ไม่สามารถทำได้
• การทดแทน: เปลี่ยนไปใช้วัสดุ เครื่องมือ หรือกระบวนการทำงานที่ปลอดภัยกว่า
• การควบคุมทางวิศวกรรม: ติดตั้งระบบระบายอากาศ ฉนวนกันเสียง หรือเครื่องป้องกันอันตรายส่วนบุคคล (PPE)
• การควบคุมทางการบริหาร: กำหนดวิธีปฏิบัติงานที่ปลอดภัย ฝึกอบรมพนักงาน และจัดให้มีการตรวจสุขภาพประจำปี

การดำเนินงานอาชีวอนามัยทั้ง 3 ขั้นตอนนี้ ควรทำอย่างต่อเนื่อง ทบทวนและปรับปรุงให้เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมการทำงานที่เปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา เพื่อให้มั่นใจได้ว่า บุคลากรทุกคนจะได้ทำงานในสถานที่ที่ปลอดภัย และมีสุขภาพที่ดี ส่งผลให้การทำงานมีประสิทธิภาพ องค์กรเติบโตอย่างยั่งยืน