ทําไมความเครียดถึงทําให้กล้ามเนื้อเกร็ง

ความเครียด…เพื่อนร้ายที่แอบซ่อนในกล้ามเนื้อ: ทำไมเราถึงเกร็งเมื่อเครียด?

ความเครียดเป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงได้ยากในชีวิตประจำวัน แต่รู้หรือไม่ว่าความรู้สึกที่เราเผชิญอยู่นั้น ไม่ได้ส่งผลกระทบแค่จิตใจ แต่ยังส่งผลเสียต่อร่างกายของเราอย่างเงียบๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับ “กล้ามเนื้อ” ที่มักจะตอบสนองต่อความเครียดด้วยอาการเกร็ง ตึง และปวดเมื่อยที่เราอาจมองข้ามไป

ทำไมความเครียดถึงทำให้กล้ามเนื้อเกร็ง? คำตอบซ่อนอยู่ในกลไกการทำงานอันซับซ้อนของร่างกายเรา เมื่อเผชิญกับสถานการณ์ที่ทำให้เครียด ไม่ว่าจะเป็นเรื่องงาน เรื่องเงิน หรือความสัมพันธ์ ระบบประสาทอัตโนมัติ ซึ่งเป็นระบบที่ควบคุมการทำงานของร่างกายโดยที่เราไม่ต้องสั่งการ จะเข้าสู่โหมด “สู้หรือหนี” (Fight or Flight)

ในโหมดนี้ ร่างกายจะหลั่งฮอร์โมนความเครียด เช่น คอร์ติซอล และอะดรีนาลีน ออกมา กระตุ้นให้หัวใจเต้นเร็วขึ้น หายใจถี่ขึ้น ความดันโลหิตสูงขึ้น และที่สำคัญคือ กล้ามเนื้อทั่วร่างกายจะเตรียมพร้อมสำหรับการตอบสนองอย่างรวดเร็ว ไม่ว่าจะเป็นการต่อสู้หรือการวิ่งหนี

การเตรียมพร้อมนี้เองที่ทำให้กล้ามเนื้อเกิดการหดเกร็งโดยที่เราไม่รู้ตัว เปรียบเสมือนการเตรียมตัวออกวิ่งโดยที่ยังไม่ได้ออกตัว กล้ามเนื้อจึงอยู่ในสภาวะตึงเครียดอยู่ตลอดเวลา ยิ่งสถานการณ์ความเครียดนั้นยืดเยื้อยาวนาน กล้ามเนื้อก็จะยิ่งเกร็งค้างนานขึ้นเรื่อยๆ

นอกจากนี้ ความเครียดยังส่งผลต่อท่าทางของเราโดยไม่รู้ตัว เมื่อเครียด เรามักจะเผลอเกร็งไหล่ ห่อตัว ก้มหน้า ทำให้กล้ามเนื้อบริเวณคอ บ่า ไหล่ ต้องทำงานหนักขึ้นเพื่อประคองร่างกายในท่าทางที่ไม่เหมาะสมนี้ ยิ่งทำให้กล้ามเนื้อบริเวณนั้นเกิดอาการตึง เกร็ง และปวดเมื่อยได้ง่าย

บริเวณที่มักจะได้รับผลกระทบจากความเครียดมากที่สุดคือ คอ บ่า และไหล่ เนื่องจากเป็นบริเวณที่กล้ามเนื้อเหล่านี้ต้องรับน้ำหนักของศีรษะและแขนอยู่ตลอดเวลา ยิ่งเมื่ออยู่ในสภาวะตึงเครียดจากการตอบสนองต่อความเครียด กล้ามเนื้อบริเวณนี้ก็จะยิ่งทำงานหนักและเกิดอาการเกร็งได้ง่ายกว่าบริเวณอื่น

หากปล่อยให้กล้ามเนื้อเกร็งจากความเครียดเป็นเวลานาน โดยไม่ได้รับการดูแลรักษาที่เหมาะสม อาจนำไปสู่ปัญหาเรื้อรังต่างๆ เช่น:

• อาการปวดเรื้อรัง: อาการปวดคอ บ่า ไหล่ หรือปวดศีรษะจากความตึงเครียด
• ข้อจำกัดในการเคลื่อนไหว: การเคลื่อนไหวของคอ ไหล่ หรือแขนทำได้ลำบากมากขึ้น
• อาการชาหรืออ่อนแรง: เกิดจากการกดทับเส้นประสาทเนื่องจากกล้ามเนื้อที่เกร็งตัว
• ปัญหาอื่นๆ: เช่น ปวดหลัง นอนไม่หลับ หรือปวดกรามจากการขบเคี้ยวฟัน

ดังนั้น การตระหนักถึงความสัมพันธ์ระหว่างความเครียดและอาการเกร็งของกล้ามเนื้อ จึงเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยให้เราสามารถรับมือกับปัญหาเหล่านี้ได้อย่างทันท่วงที การจัดการความเครียดด้วยวิธีต่างๆ เช่น การออกกำลังกาย การทำสมาธิ การพักผ่อนให้เพียงพอ หรือการปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ จะช่วยลดการตอบสนองของร่างกายต่อความเครียด และช่วยคลายกล้ามเนื้อที่เกร็งตัวได้

นอกจากนี้ การดูแลกล้ามเนื้อโดยตรง เช่น การนวด การยืดเหยียด หรือการใช้ความร้อนประคบ ก็เป็นวิธีที่จะช่วยบรรเทาอาการเกร็งของกล้ามเนื้อได้เช่นกัน อย่าปล่อยให้ความเครียดแอบซ่อนอยู่ในกล้ามเนื้อจนกลายเป็นปัญหาร้ายแรง เพราะการดูแลร่างกายและจิตใจให้สมดุล จะช่วยให้เราสามารถรับมือกับความเครียดได้อย่างมีประสิทธิภาพ และมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นได้ในระยะยาว