ปลาดุกมีพิษต่อยหรือไม่

ปลาดุก : มีพิษต่อยจริงหรือไม่? ความจริงและความเข้าใจผิด

คำถามที่ว่าปลาดุกมีพิษต่อยหรือไม่นั้น เป็นคำถามที่มักก่อให้เกิดความสับสน คำตอบที่ตรงไปตรงมาคือ “ขึ้นอยู่กับชนิดของปลาดุก” เพราะคำว่า “ปลาดุก” นั้นครอบคลุมปลาหลายชนิดหลายวงศ์ บางชนิดมีเงี่ยงแหลมคมที่อาจทำให้บาดเจ็บได้ แต่ไม่ได้หมายความว่าทุกชนิดจะมีพิษ

ปลาดุกน้ำจืดส่วนใหญ่ที่พบในประเทศไทย โดยทั่วไปแล้ว ไม่มีพิษ เงี่ยงของปลาดุกเหล่านี้แม้จะแหลมคมและอาจทำให้บาดเจ็บได้หากถูกแทง แต่โดยปกติแล้วจะไม่ปล่อยสารพิษออกมา อาการที่เกิดขึ้นส่วนใหญ่เป็นเพียงอาการบาดเจ็บทั่วไป เช่น บาดแผลฉีกขาด การอักเสบ และอาการปวด ซึ่งสามารถรักษาได้ด้วยการทำความสะอาดแผลและใช้ยาปฏิชีวนะหากจำเป็น

อย่างไรก็ตาม เรื่องราวจะเปลี่ยนไปเมื่อพูดถึงปลาดุกบางชนิด โดยเฉพาะปลาดุกทะเลบางสายพันธุ์ และกลุ่มปลากระเบน (ซึ่งแม้จะไม่ใช่ปลาดุก แต่ก็มักถูกเข้าใจผิด) ปลาดุกทะเลบางชนิดและปลากระเบนมีเงี่ยงที่ต่อมพิษอยู่ เมื่อถูกเงี่ยงแทงหรือขีดข่วน สารพิษจะถูกปล่อยออกมา ก่อให้เกิดอาการปวดอย่างรุนแรง บวม และอาจมีอาการอื่นๆตามมา เช่น ชา อ่อนแรง หรือแม้กระทั่งอาการแพ้รุนแรงในบางราย

สิ่งสำคัญคือการจำแนกชนิดของปลาดุก ก่อนที่จะสรุปว่ามันมีพิษหรือไม่ การสังเกตลักษณะทางกายภาพ เช่น ขนาดและรูปร่างของเงี่ยง รวมถึงที่อยู่อาศัยของปลาดุก จะเป็นประโยชน์ในการประเมินความเสี่ยง หากไม่แน่ใจ ควรหลีกเลี่ยงการสัมผัสโดยตรง และหากถูกแทงหรือขีดข่วนโดยปลาดุกหรือปลากระเบน ควรปฐมพยาบาลเบื้องต้นด้วยการทำความสะอาดแผล แช่ในน้ำอุ่น (ไม่ใช่น้ำร้อนจัด) เพื่อช่วยลดอาการปวดและบวม และรีบไปพบแพทย์โดยเร็วที่สุด เพื่อรับการรักษาที่เหมาะสมและป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น

สรุป: ไม่ใช่ทุกชนิดของปลาดุกจะมีพิษ แต่ควรระมัดระวังและหลีกเลี่ยงการสัมผัสกับปลาดุกที่ไม่รู้จักชนิด โดยเฉพาะอย่างยิ่งปลาดุกทะเลและปลากระเบน เพราะเงี่ยงของพวกมันอาจก่อให้เกิดอันตรายได้ การศึกษาและความรู้เกี่ยวกับชนิดของปลาดุก จะช่วยลดความเสี่ยงจากการถูกพิษได้อย่างมีประสิทธิภาพ