ภาวะโคลงเคลง เกิดจากอะไร

ภาวะโคลงเคลง: เมื่อโลกหมุนติ้ว และร่างกายไร้จุดยืน

ภาวะโคลงเคลง (Vertigo) เป็นอาการที่พบได้บ่อย ทำให้ผู้ป่วยรู้สึกว่าตัวเองหรือสิ่งรอบข้างหมุนติ้ว สร้างความรู้สึกไม่มั่นคงและอาจนำไปสู่การล้มได้ ถึงแม้หลายคนอาจเคยประสบกับอาการเวียนหัวแบบชั่วคราว แต่ภาวะโคลงเคลงนั้นแตกต่างและซับซ้อนกว่า เพราะมักบ่งชี้ถึงปัญหาทางระบบประสาทเกี่ยวกับการทรงตัว

สาเหตุของภาวะโคลงเคลงนั้นหลากหลาย ไม่ได้จำกัดอยู่แค่เพียงปัญหาในหูชั้นในอย่างที่หลายคนเข้าใจ โดยสามารถแบ่งสาเหตุได้คร่าวๆ ดังนี้:

1. ปัญหาในหูชั้นใน (Inner Ear Problems): นี่คือสาเหตุที่พบได้บ่อยที่สุด โดยเฉพาะอย่างยิ่งในภาวะโคลงเคลงเฉียบพลัน ซึ่งอาจเกิดจาก:

• การอักเสบของเยื่อบุหูชั้นใน (Labyrinthitis): การติดเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรีย อาจทำให้เกิดการอักเสบของเยื่อบุหูชั้นใน ส่งผลให้ระบบการทรงตัวทำงานผิดปกติ
• การอักเสบของเส้นประสาทเวสติบูลาร์ (Vestibular Neuritis): การอักเสบของเส้นประสาทที่รับผิดชอบในการส่งสัญญาณเกี่ยวกับการทรงตัวไปยังสมอง มักเกิดจากการติดเชื้อไวรัส
• โรคเมเนียร์ (Meniere’s Disease): เป็นโรคที่เกี่ยวข้องกับความผิดปกติของของเหลวในหูชั้นใน ทำให้เกิดอาการเวียนหัวอย่างรุนแรง ร่วมกับอาการหูอื้อและการได้ยินลดลง
• การเคลื่อนที่ของ Otoconia (Benign Paroxysmal Positional Vertigo – BPPV): ผลึกแคลเซียมคาร์บอเนตขนาดเล็ก (Otoconia) ในหูชั้นใน อาจเคลื่อนที่ไปยังตำแหน่งที่ไม่ควรอยู่ ทำให้เกิดอาการเวียนหัวอย่างรุนแรงเมื่อเปลี่ยนท่าทาง เช่น การเงยหน้าขึ้นหรือหันหัวอย่างรวดเร็ว

2. ปัญหาเกี่ยวกับระบบประสาทส่วนกลาง (Central Nervous System Problems): ภาวะโคลงเคลงอาจเป็นอาการแสดงของโรคระบบประสาทบางชนิด เช่น:

• โรคหลอดเลือดสมอง (Stroke): การขาดเลือดไปเลี้ยงสมองส่วนที่ควบคุมการทรงตัว อาจทำให้เกิดอาการเวียนหัวอย่างรุนแรง ร่วมกับอาการอื่นๆ เช่น อ่อนแรงครึ่งซีก
• มะเร็งสมอง (Brain Tumor): เนื้องอกในสมองอาจกดทับส่วนที่ควบคุมการทรงตัว ทำให้เกิดอาการเวียนหัวได้
• โรคปลอกหุ้มประสาทเสื่อมแข็ง (Multiple Sclerosis – MS): โรคระบบประสาทอักเสบเรื้อรัง อาจส่งผลกระทบต่อการทำงานของระบบประสาทที่ควบคุมการทรงตัว

3. สาเหตุอื่นๆ: นอกจากนี้ยังมีสาเหตุอื่นๆ ที่อาจทำให้เกิดภาวะโคลงเคลงได้ เช่น การใช้ยาบางชนิด การบาดเจ็บที่ศีรษะ ความดันโลหิตต่ำ ภาวะขาดน้ำ และความเครียด

การวินิจฉัยและการรักษา: หากมีอาการเวียนหัวอย่างรุนแรงหรือเรื้อรัง ควรไปพบแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัย แพทย์จะซักประวัติ ตรวจร่างกาย และอาจทำการตรวจเพิ่มเติม เช่น การตรวจสมดุล การตรวจการได้ยิน หรือการตรวจภาพทางการแพทย์ การรักษาจะขึ้นอยู่กับสาเหตุของภาวะโคลงเคลง อาจรวมถึงการใช้ยา การทำกายภาพบำบัด หรือการผ่าตัด

ภาวะโคลงเคลงเป็นอาการที่บ่งบอกถึงปัญหาสุขภาพที่อาจร้ายแรงได้ การรับมืออย่างถูกวิธีคือการสังเกตอาการ และปรึกษาแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยและรักษาที่เหมาะสม อย่าปล่อยให้โลกหมุนติ้วไปเรื่อยๆ เพราะอาจเป็นสัญญาณเตือนถึงสิ่งที่สำคัญกว่านั้น