ยากดภูมิ เป็นสเตียรอยด์ไหม

ยากดภูมิ ไม่ใช่สเตียรอยด์: ทำความเข้าใจความแตกต่างเพื่อการใช้ยาอย่างถูกต้อง

บ่อยครั้งที่เราได้ยินคำว่า ยากดภูมิ และอาจเกิดความสับสนว่ายากลุ่มนี้มีความเกี่ยวข้องกับ สเตียรอยด์ หรือไม่ คำตอบคือ ไม่ ยากดภูมิไม่ใช่สเตียรอยด์ แม้ว่ายาเหล่านี้ทั้งสองกลุ่มจะถูกนำมาใช้ในการรักษาโรคที่เกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย แต่ยากลุ่มนี้มีกลไกการทำงานและผลข้างเคียงที่แตกต่างกันอย่างชัดเจน

ยากดภูมิคืออะไร?

ยากดภูมิ หรือ Immunosuppressants เป็นกลุ่มยาที่ใช้ในการกดหรือยับยั้งการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย ระบบภูมิคุ้มกันมีหน้าที่ปกป้องร่างกายจากการรุกรานของเชื้อโรคและสิ่งแปลกปลอม แต่ในบางครั้งระบบภูมิคุ้มกันอาจทำงานผิดปกติและโจมตีเซลล์หรือเนื้อเยื่อของตัวเอง ทำให้เกิดโรคต่างๆ เช่น โรคภูมิต้านตนเอง (Autoimmune diseases) หรือภาวะปฏิเสธการปลูกถ่ายอวัยวะ

ยากดภูมิจึงถูกนำมาใช้เพื่อลดการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันที่มากเกินไป เพื่อควบคุมอาการของโรคและป้องกันการทำลายเนื้อเยื่อของร่างกาย

ยากดภูมิทำงานอย่างไร?

ยากดภูมิมีหลายชนิด แต่ละชนิดมีกลไกการทำงานที่แตกต่างกันในการยับยั้งการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน ตัวอย่างเช่น:

• Calcineurin inhibitors: ยากลุ่มนี้ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ Calcineurin ซึ่งมีความสำคัญต่อการกระตุ้น T-cells ซึ่งเป็นเซลล์เม็ดเลือดขาวชนิดหนึ่งที่มีบทบาทสำคัญในระบบภูมิคุ้มกัน
• mTOR inhibitors: ยากลุ่มนี้ยับยั้ง mTOR ซึ่งเป็นโปรตีนที่เกี่ยวข้องกับการเจริญเติบโตและการเพิ่มจำนวนของเซลล์ภูมิคุ้มกัน
• Antimetabolites: ยากลุ่มนี้ขัดขวางการสังเคราะห์ DNA และ RNA ซึ่งจำเป็นต่อการแบ่งตัวของเซลล์ภูมิคุ้มกัน
• Biological agents: ยากลุ่มนี้เป็นยาที่ผลิตจากสิ่งมีชีวิต เช่น โปรตีน หรือแอนติบอดี ที่มีเป้าหมายจำเพาะต่อเซลล์หรือโมเลกุลที่เกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกัน

สเตียรอยด์คืออะไร?

สเตียรอยด์ หรือ Corticosteroids เป็นกลุ่มยาที่สังเคราะห์ขึ้นเพื่อเลียนแบบฮอร์โมน Cortisol ซึ่งผลิตโดยต่อมหมวกไตในร่างกาย สเตียรอยด์มีฤทธิ์ต้านการอักเสบและกดภูมิคุ้มกัน

สเตียรอยด์ทำงานอย่างไร?

สเตียรอยด์ทำงานโดยการลดการผลิตสารที่ก่อให้เกิดการอักเสบในร่างกาย นอกจากนี้ยังสามารถลดการทำงานของเซลล์ภูมิคุ้มกันบางชนิด

ความแตกต่างระหว่างยากดภูมิและสเตียรอยด์

แม้ว่ายากดภูมิและสเตียรอยด์จะมีฤทธิ์กดภูมิคุ้มกัน แต่ก็มีความแตกต่างที่สำคัญ:

• กลไกการทำงาน: ยากดภูมิมีกลไกการทำงานที่หลากหลายและจำเพาะเจาะจงต่อเซลล์หรือโมเลกุลที่เกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกัน ในขณะที่สเตียรอยด์มีกลไกการทำงานที่กว้างกว่าและมีผลต่อหลายระบบในร่างกาย
• ผลข้างเคียง: ยากดภูมิและสเตียรอยด์มีผลข้างเคียงที่แตกต่างกัน สเตียรอยด์อาจทำให้เกิดผลข้างเคียง เช่น น้ำหนักขึ้น บวม ความดันโลหิตสูง ระดับน้ำตาลในเลือดสูง กระดูกพรุน และการติดเชื้อ ในขณะที่ยากดภูมิบางชนิดอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการติดเชื้อบางชนิด หรือมีผลต่อการทำงานของไต
• ข้อบ่งใช้: ยากดภูมิและสเตียรอยด์มีข้อบ่งใช้ที่แตกต่างกัน สเตียรอยด์มักใช้ในการรักษาโรคที่มีการอักเสบ เช่น โรคหอบหืด โรคข้ออักเสบ และโรคผิวหนัง ในขณะที่ยากดภูมิมักใช้ในการรักษาโรคภูมิต้านตนเอง และภาวะปฏิเสธการปลูกถ่ายอวัยวะ

สรุป

ยากดภูมิและสเตียรอยด์เป็นยาที่มีประโยชน์ในการรักษาโรคที่เกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกัน แต่เป็นยาที่ต้องใช้ภายใต้การดูแลของแพทย์อย่างใกล้ชิด การทำความเข้าใจความแตกต่างระหว่างยาเหล่านี้มีความสำคัญเพื่อให้ผู้ป่วยสามารถใช้ยาได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย หากมีข้อสงสัยเกี่ยวกับยาที่ใช้ ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรเสมอ