รู้ได้ยังไงว่าเป็น PCOS

PCOS: มากกว่าแค่ถุงน้ำในรังไข่ รู้ได้อย่างไรว่าคุณอาจมีความเสี่ยง?

PCOS หรือ Polycystic Ovary Syndrome เป็นภาวะที่พบได้บ่อยในผู้หญิงวัยเจริญพันธุ์ แต่หลายคนอาจยังไม่ทราบว่า PCOS ไม่ได้จำกัดอยู่แค่การมีถุงน้ำในรังไข่หลายใบอย่างที่เข้าใจกัน เพราะแท้จริงแล้ว PCOS เป็นกลุ่มอาการที่ซับซ้อนและส่งผลกระทบต่อระบบต่างๆ ในร่างกายมากกว่าที่คิด

แล้วจะรู้ได้อย่างไรว่าคุณอาจกำลังเผชิญหน้ากับ PCOS?

การวินิจฉัย PCOS ไม่ได้อาศัยเพียงแค่การตรวจพบถุงน้ำในรังไข่จากการอัลตราซาวด์เพียงอย่างเดียว แต่แพทย์จะพิจารณาจากเกณฑ์การวินิจฉัยที่เรียกว่า Rotterdam criteria ซึ่งประกอบด้วย 3 องค์ประกอบหลัก และหากมีอาการเข้าข่าย 2 ใน 3 ข้อต่อไปนี้ ก็อาจบ่งชี้ถึงภาวะ PCOS:

1. ประจำเดือนมาไม่ปกติ หรือไม่มีประจำเดือน: เป็นอาการที่พบบ่อยที่สุดในผู้หญิงที่เป็น PCOS รอบเดือนอาจยาวนานกว่าปกติ, ขาดประจำเดือนไปหลายเดือน, หรือมีเลือดออกผิดปกติระหว่างรอบเดือน
2. ภาวะ Androgen เกิน: Androgen คือฮอร์โมนเพศชาย ซึ่งในผู้หญิงที่เป็น PCOS จะมีการผลิต Androgen มากเกินไป ทำให้เกิดอาการแสดงออกทางร่างกายที่เห็นได้ชัดเจน เช่น:
   • สิวขึ้นเยอะและเรื้อรัง: สิวที่มักขึ้นตามใบหน้า, หน้าอก, และหลัง โดยเฉพาะบริเวณคางและกราม
   • ผิวมันมาก: ต่อมไขมันผลิตน้ำมันออกมามากกว่าปกติ ทำให้ผิวหน้าและหนังศีรษะมันเยิ้ม
   • ขนดกผิดปกติ (Hirsutism): ขนขึ้นในบริเวณที่ไม่ควรมี เช่น บริเวณคาง, ริมฝีปากบน, หน้าอก, ท้อง, และหลัง
   • ผมร่วงแบบผู้ชาย (Androgenic Alopecia): ผมบางลงบริเวณหน้าผากและกลางศีรษะคล้ายกับผู้ชาย
3. รังไข่มีลักษณะเป็น Polycystic: ตรวจพบถุงน้ำเล็กๆ จำนวนมากในรังไข่จากการอัลตราซาวด์

สังเกตตัวเองและอย่ามองข้ามสัญญาณ:

หากคุณสังเกตว่าตัวเองมีอาการผิดปกติที่กล่าวมาข้างต้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากมีอาการหลายอย่างร่วมกัน ควรรีบปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านสูตินรีเวช เพื่อทำการตรวจวินิจฉัยอย่างละเอียดและแม่นยำ การตรวจอาจรวมถึงการซักประวัติ, ตรวจร่างกาย, ตรวจเลือดเพื่อวัดระดับฮอร์โมน, และการอัลตราซาวด์เพื่อดูรังไข่

PCOS ไม่ใช่แค่เรื่องความสวยงาม แต่ส่งผลต่อสุขภาพในระยะยาว:

แม้ว่าอาการแสดงออกทางร่างกายของ PCOS จะส่งผลต่อความมั่นใจและความรู้สึกของผู้หญิงหลายคน แต่สิ่งสำคัญที่ต้องตระหนักคือ PCOS ไม่ได้เป็นเพียงแค่เรื่องความสวยงามเท่านั้น แต่ยังส่งผลกระทบต่อสุขภาพในระยะยาวอีกด้วย ผู้หญิงที่เป็น PCOS มีความเสี่ยงสูงที่จะ:

• เป็นเบาหวานชนิดที่ 2: ภาวะดื้อต่ออินซูลิน ซึ่งเป็นลักษณะเด่นอย่างหนึ่งของ PCOS ทำให้ร่างกายไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้อย่างมีประสิทธิภาพ
• เป็นโรคหัวใจและหลอดเลือด: PCOS อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจ, ความดันโลหิตสูง, และภาวะไขมันในเลือดสูง
• เป็นมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูก: การที่เยื่อบุโพรงมดลูกได้รับฮอร์โมนเอสโตรเจนมากเกินไปโดยไม่มีโปรเจสเตอโรนมาถ่วงดุล อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูก
• มีบุตรยาก: PCOS เป็นสาเหตุที่พบบ่อยของภาวะมีบุตรยากในผู้หญิง เนื่องจากภาวะนี้ส่งผลกระทบต่อการตกไข่

อย่าลังเลที่จะปรึกษาแพทย์เพื่อวางแผนการรักษาที่เหมาะสม:

การวินิจฉัยและรักษา PCOS ตั้งแต่เนิ่นๆ เป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยลดความเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนต่างๆ ที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต การรักษา PCOS มักจะเน้นไปที่การจัดการอาการและลดความเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อน เช่น การควบคุมน้ำหนัก, การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์, การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ, การใช้ยาคุมกำเนิด, และการใช้ยาเพื่อลดระดับ Androgen

สรุป:

PCOS เป็นภาวะที่ซับซ้อนและส่งผลกระทบต่อสุขภาพในหลายด้าน การสังเกตอาการผิดปกติและปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยและวางแผนการรักษาที่เหมาะสมเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยให้คุณสามารถจัดการกับ PCOS ได้อย่างมีประสิทธิภาพและมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น