ร่างกายจะมีกระบวนการทดแทนเม็ดเลือดแดงที่เสียไปอย่างไร

กระบวนการทดแทนเม็ดเลือดแดงที่เสียไป

ร่างกายของเรามีระบบอันซับซ้อนเพื่อรักษาสมดุลของเม็ดเลือดแดง ด้วยอายุขัยประมาณ 120 วัน เมื่อเม็ดเลือดแดงหมดอายุหรือได้รับความเสียหาย จะมีการกำจัดออกไปผ่านกระบวนการที่เรียกว่า “เม็ดเลือดแดงแตก” (Erythrophagocytosis)

เมื่อเม็ดเลือดแดงแตก จะปล่อยฮีโมโกลบินซึ่งเป็นสารประกอบโปรตีนที่มีธาตุเหล็กอยู่ภายใน เซลล์ในม้าม ตับ และไขกระดูกจะทำหน้าที่กำจัดฮีโมโกลบินออกจากกระแสเลือดและย่อยสลายเพื่อนำกลับไปใช้ใหม่ ส่วนประกอบที่มีธาตุเหล็กจะถูกจัดเก็บในตับเพื่อนำกลับมาใช้ในการสร้างเม็ดเลือดแดงใหม่

ขณะเดียวกัน ไขกระดูก ซึ่งเป็นอวัยวะที่อยู่ภายในกระดูกของร่างกาย จะทำหน้าที่เป็นโรงงานผลิตเม็ดเลือดแดง เมื่อร่างกายตรวจพบว่าระดับเม็ดเลือดแดงต่ำ ไขกระดูกจะเพิ่มอัตราการผลิตเม็ดเลือดแดงใหม่เพื่อทดแทนเซลล์ที่สูญเสียไป

กระบวนการสร้างเซลล์เม็ดเลือดแดงใหม่ในไขกระดูกประกอบด้วยขั้นตอนต่างๆ ดังนี้:

• เซลล์ต้นกำเนิด: เริ่มต้นจากเซลล์ต้นกำเนิดของเม็ดโลหิตหรือ Hematopoietic stem cell
• เซลล์เม็ดเลือด: เซลล์ต้นกำเนิดจะแบ่งตัวและพัฒนาไปเป็นเซลล์เม็ดเลือด (proerythroblast)
• Normoblast: เซลล์เม็ดเลือดจะเปลี่ยนเป็น normoblast ซึ่งสังเคราะห์ฮีโมโกลบิน
• เรติคูโลไซต์: เมื่อฮีโมโกลบินถูกสังเคราะห์จนเต็ม Normoblast จะกลายเป็นเรติคูโลไซต์ (immature red blood cells) ซึ่งเป็นเม็ดเลือดแดงที่ยังไม่โตเต็มวัย
• เม็ดเลือดแดง: เรติคูโลไซต์จะถูกปล่อยออกจากไขกระดูกเข้าสู่กระแสเลือด กลายเป็นเม็ดเลือดแดงที่สมบูรณ์

กระบวนการผลิตเม็ดเลือดแดงใหม่ใช้เวลาประมาณ 7-10 วัน โดยไขกระดูกจะควบคุมการผลิตให้สอดคล้องกับความต้องการของร่างกาย เพื่อให้แน่ใจว่ามีเม็ดเลือดแดงเพียงพอต่อการขนส่งออกซิเจนไปเลี้ยงส่วนต่างๆ ของร่างกาย