เบาหวาน Type 1 และ 2 ต่างกันอย่างไร

โรคเบาหวานชนิดที่ 1 และ 2: สองเส้นทางสู่การควบคุมระดับน้ำตาลที่แตกต่างกัน

โรคเบาหวาน หนึ่งในปัญหาสุขภาพที่พบได้บ่อยทั่วโลก มักถูกมองว่าเป็นโรคเดียวกัน แต่ในความเป็นจริงแล้ว โรคเบาหวานมีหลายประเภท โดยเฉพาะอย่างยิ่ง โรคเบาหวานชนิดที่ 1 (Type 1 Diabetes) และ โรคเบาหวานชนิดที่ 2 (Type 2 Diabetes) ซึ่งมีความแตกต่างกันอย่างมากทั้งในด้านสาเหตุ กลไกการเกิด และวิธีการรักษา

เบาหวานชนิดที่ 1: การโจมตีจากภายในสู่การขาดอินซูลินอย่างสิ้นเชิง

เบาหวานชนิดที่ 1 เป็นโรคภูมิต้านตนเอง (autoimmune disease) ที่ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายเข้าใจผิดและทำลายเซลล์เบต้าในตับอ่อน ซึ่งมีหน้าที่ผลิตอินซูลิน เมื่อเซลล์เบต้าถูกทำลายไปอย่างถาวร ร่างกายจะไม่สามารถผลิตอินซูลินได้อีกต่อไป อินซูลินเป็นฮอร์โมนสำคัญที่ช่วยนำกลูโคส (น้ำตาล) จากกระแสเลือดเข้าสู่เซลล์เพื่อใช้เป็นพลังงาน เมื่อขาดอินซูลิน กลูโคสจึงสะสมอยู่ในกระแสเลือด ทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง

ปัจจัยเสี่ยง ของเบาหวานชนิดที่ 1 มักเกี่ยวข้องกับพันธุกรรมและปัจจัยทางสิ่งแวดล้อมบางอย่าง มักพบในเด็กและวัยรุ่น แต่ก็สามารถเกิดขึ้นได้ในทุกช่วงอายุ สิ่งสำคัญที่ต้องเน้นย้ำคือ เบาหวานชนิดที่ 1 ไม่ได้เกิดจากการใช้ชีวิตที่ไม่ดีต่อสุขภาพ

การรักษา โรคเบาหวานชนิดที่ 1 คือการทดแทนอินซูลินที่ร่างกายไม่สามารถผลิตได้อีกต่อไป ผู้ป่วยจำเป็นต้องฉีดอินซูลินทุกวัน หรือใช้เครื่องปั๊มอินซูลิน เพื่อรักษาระดับน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม ควบคู่ไปกับการควบคุมอาหารและการออกกำลังกาย

เบาหวานชนิดที่ 2: ภาวะดื้อต่ออินซูลินและทางเลือกในการจัดการที่หลากหลาย

เบาหวานชนิดที่ 2 เป็นภาวะที่ร่างกายยังคงผลิตอินซูลินได้ แต่เซลล์ต่างๆ ในร่างกายตอบสนองต่ออินซูลินได้ไม่ดีเท่าที่ควร หรือที่เรียกว่า ภาวะดื้อต่ออินซูลิน ในระยะแรก ตับอ่อนอาจพยายามผลิตอินซูลินมากขึ้นเพื่อชดเชยภาวะดื้อนี้ แต่เมื่อเวลาผ่านไป ตับอ่อนอาจไม่สามารถผลิตอินซูลินได้เพียงพอ ทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูงขึ้น

ปัจจัยเสี่ยง ของเบาหวานชนิดที่ 2 มีความซับซ้อนและเกี่ยวข้องกับพันธุกรรม อายุที่มากขึ้น น้ำหนักเกินหรืออ้วน การไม่ออกกำลังกาย และประวัติครอบครัวเป็นเบาหวาน

การรักษา โรคเบาหวานชนิดที่ 2 มุ่งเน้นไปที่การปรับปรุงการตอบสนองของร่างกายต่ออินซูลิน และ/หรือ เพิ่มการผลิตอินซูลิน วิธีการรักษาอาจรวมถึง:

• การปรับเปลี่ยนไลฟ์สไตล์: การควบคุมอาหาร การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ และการลดน้ำหนัก (หากมีน้ำหนักเกิน) เป็นสิ่งสำคัญ
• ยา: ยาหลายชนิดสามารถช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือดได้ เช่น ยาที่ช่วยเพิ่มการผลิตอินซูลิน ยาที่ช่วยลดภาวะดื้อต่ออินซูลิน หรือยาที่ช่วยลดการดูดซึมน้ำตาล
• อินซูลิน: ในบางกรณี อาจจำเป็นต้องใช้การฉีดอินซูลินร่วมด้วย หากยาอื่นๆ ไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ดีพอ

ตารางสรุปความแตกต่างที่สำคัญ

ข้อควรจำ: โรคเบาหวานทั้งสองชนิดต้องการการดูแลอย่างต่อเนื่อง การปรึกษาแพทย์และการปฏิบัติตามแผนการรักษาเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง เพื่อควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด ลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อน และมีคุณภาพชีวิตที่ดี