เพราะเหตุใดคนเราจึงต้องระมัดระวังในการให้เลือดและรับเลือด

การให้และรับเลือด: ความสำคัญของการระมัดระวัง

การให้และรับเลือดเป็นการช่วยเหลือชีวิตที่ทรงคุณค่า แต่การกระทำดังกล่าวจำเป็นต้องมีการระมัดระวังอย่างยิ่ง เพราะการไม่คำนึงถึงความเข้ากันได้ของหมู่เลือดอาจก่อให้เกิดผลร้ายแรงที่อาจถึงแก่ชีวิตได้ ปัจจัยสำคัญที่ทำให้การให้และรับเลือดเป็นกระบวนการที่ต้องระมัดระวังอยู่เสมอคือระบบหมู่เลือด ABO และ Rh ที่ซับซ้อน

ระบบหมู่เลือด ABO ประกอบด้วยหมู่เลือด A, B, AB และ O ซึ่งแต่ละหมู่เลือดมีแอนติเจน (สารกระตุ้นภูมิคุ้มกัน) บนผิวเม็ดเลือดแดง หากผู้รับเลือดมีหมู่เลือดที่ไม่เข้ากันกับเลือดที่ได้รับ เช่น ผู้รับเลือดหมู่ O ได้รับเลือดหมู่ A ร่างกายของผู้รับจะผลิตแอนติบอดี (สารต่อต้าน) ที่จะทำปฏิกิริยาต่อแอนติเจนบนเม็ดเลือดแดงของเลือดที่ได้รับ ทำให้เม็ดเลือดแดงแตกออก (hemolysis) การเกิด hemolysis นี้จะปล่อยสารพิษเข้าสู่กระแสเลือด ซึ่งสามารถทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนรุนแรงได้ เช่น ไตวาย ช็อก และอาจถึงแก่ชีวิต

ระบบหมู่เลือด Rh ก็สำคัญไม่แพ้กัน ผู้ที่มี Rh เป็นบวก (Rh+) ไม่ได้หมายความว่าจะไม่มีแอนติเจน Rh แต่ Rh ลบ (Rh-) จะไม่มีแอนติเจน Rh ดังนั้น หากผู้รับเลือด Rh ลบได้รับเลือด Rh บวก ร่างกายของผู้รับจะผลิตแอนติบอดีต่อแอนติเจน Rh ทำให้เกิดปฏิกิริยาคล้ายกับหมู่เลือด ABO แต่เป็นในระดับที่รุนแรงได้เช่นกัน

นอกจากหมู่เลือดแล้ว การตรวจสอบประวัติสุขภาพของผู้บริจาคและผู้รับเลือดก็เป็นอีกปัจจัยสำคัญที่ช่วยป้องกันภาวะแทรกซ้อน โรคติดต่อบางชนิดสามารถแพร่กระจายผ่านทางการให้และรับเลือดได้ ดังนั้นการตรวจหาโรคต่างๆ ในเลือดของผู้บริจาคเป็นสิ่งจำเป็น การตรวจเลือดอย่างละเอียดและการเก็บรักษาเลือดอย่างถูกต้องเป็นกระบวนการสำคัญในการป้องกันการปนเปื้อนและการเกิดภาวะแทรกซ้อน

เพื่อความปลอดภัยสูงสุด การให้และรับเลือดจึงต้องมีการตรวจสอบหมู่เลือดอย่างแม่นยำและรัดกุม การใช้เทคนิคการตรวจสอบที่ทันสมัยและมีการฝึกอบรมอย่างดีของบุคลากรทางการแพทย์ จะช่วยลดความเสี่ยงของปฏิกิริยาร้ายแรงได้อย่างมีนัยสำคัญ การรับรู้ถึงความสำคัญของการระมัดระวังในกระบวนการให้และรับเลือดจะช่วยรักษาชีวิตของผู้ป่วยให้ปลอดภัยและมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น