โปแตสเซียมในร่างกายสูงเกิดจากอะไร

โพแทสเซียมสูง: มหันตภัยเงียบที่ซ่อนตัวในร่างกายคุณ

โพแทสเซียม เป็นแร่ธาตุที่จำเป็นต่อการทำงานของร่างกายในหลายด้าน ไม่ว่าจะเป็นการควบคุมสมดุลของเหลว การส่งสัญญาณประสาท การหดตัวของกล้ามเนื้อ และที่สำคัญที่สุดคือการทำงานของหัวใจ แต่เมื่อใดที่ระดับโพแทสเซียมในเลือดสูงเกินไป ภาวะนี้ที่เรียกว่า ภาวะโพแทสเซียมสูง (Hyperkalemia) กลับกลายเป็นมหันตภัยเงียบที่คุกคามสุขภาพและอาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนร้ายแรงได้

แม้ว่าการได้รับโพแทสเซียมจากอาหารจะเป็นเรื่องปกติและสำคัญ แต่ร่างกายมีกลไกที่ซับซ้อนในการควบคุมระดับโพแทสเซียมให้คงที่ อย่างไรก็ตาม เมื่อกลไกเหล่านี้ทำงานผิดปกติ หรือมีปัจจัยอื่นๆ เข้ามารบกวน ก็อาจทำให้ระดับโพแทสเซียมสูงขึ้นได้

แล้วอะไรคือสาเหตุที่ทำให้ระดับโพแทสเซียมในร่างกายสูง?

ภาวะโพแทสเซียมสูงสามารถเกิดได้จากหลายสาเหตุ โดยแบ่งออกเป็นปัจจัยหลักๆ ได้ดังนี้:

• ปัญหาเกี่ยวกับไต: ไตมีหน้าที่หลักในการขับโพแทสเซียมส่วนเกินออกจากร่างกาย เมื่อไตทำงานบกพร่อง เช่น ในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง ไตจะไม่สามารถกำจัดโพแทสเซียมได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทำให้ระดับโพแทสเซียมในเลือดสูงขึ้น
• ยาบางชนิด: ยาหลายชนิดสามารถส่งผลต่อระดับโพแทสเซียมได้ เช่น ยาขับปัสสาวะบางชนิด (Potassium-sparing diuretics), ACE inhibitors, ARBs, NSAIDs และยาบางชนิดที่ใช้รักษาโรคหัวใจ ยาเหล่านี้อาจลดความสามารถของไตในการขับโพแทสเซียม หรือเพิ่มการดูดกลับโพแทสเซียมเข้าสู่กระแสเลือด
• ภาวะพร่องฮอร์โมนแอลโดสเตอโรน (Hypoaldosteronism): ฮอร์โมนแอลโดสเตอโรนมีบทบาทสำคัญในการควบคุมสมดุลของโซเดียมและโพแทสเซียมในร่างกาย เมื่อร่างกายผลิตฮอร์โมนนี้น้อยเกินไป ไตจะขับโพแทสเซียมได้น้อยลง ทำให้ระดับโพแทสเซียมในเลือดสูงขึ้น
• ภาวะเนื้อเยื่อถูกทำลายอย่างรวดเร็ว: เมื่อเซลล์ในร่างกายถูกทำลายอย่างรวดเร็ว เช่น จากการบาดเจ็บรุนแรง การผ่าตัด การติดเชื้อรุนแรง หรือโรคมะเร็งบางชนิด โพแทสเซียมที่อยู่ในเซลล์จะถูกปล่อยออกมาสู่กระแสเลือด ทำให้ระดับโพแทสเซียมสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว
• ภาวะเลือดเป็นกรด (Acidosis): ภาวะที่ร่างกายมีกรดมากเกินไป สามารถทำให้โพแทสเซียมเคลื่อนที่ออกจากเซลล์เข้าสู่กระแสเลือดได้
• การได้รับโพแทสเซียมมากเกินไป: แม้จะไม่พบได้บ่อยนัก แต่การได้รับโพแทสเซียมจากอาหารเสริมหรือยามากเกินไป อาจทำให้ระดับโพแทสเซียมในเลือดสูงขึ้นได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับไต

สัญญาณเตือนที่ต้องระวัง:

ภาวะโพแทสเซียมสูงอาจไม่มีอาการแสดงในระยะแรก แต่เมื่อระดับโพแทสเซียมสูงขึ้น อาการที่อาจเกิดขึ้นได้ ได้แก่:

• กล้ามเนื้ออ่อนแรง หรือเป็นอัมพาต: โดยเฉพาะที่แขนและขา
• หัวใจเต้นผิดปกติ: อาจรู้สึกใจสั่น หรือหัวใจเต้นช้าลง
• คลื่นไส้ อาเจียน:
• หายใจลำบาก:
• หมดสติ:

สิ่งที่คุณควรทำ:

หากคุณมีปัจจัยเสี่ยงต่อภาวะโพแทสเซียมสูง เช่น โรคไตเรื้อรัง โรคหัวใจ หรือกำลังใช้ยาที่ส่งผลต่อระดับโพแทสเซียม ควรปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจสุขภาพเป็นประจำ และแจ้งให้แพทย์ทราบถึงยาและอาหารเสริมที่คุณกำลังใช้อยู่ หากคุณมีอาการที่สงสัยว่าอาจเกิดจากภาวะโพแทสเซียมสูง ควรรีบไปพบแพทย์ทันที

บทสรุป:

ภาวะโพแทสเซียมสูงเป็นภาวะที่อันตรายและอาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ การเข้าใจถึงสาเหตุ ปัจจัยเสี่ยง และอาการแสดง จะช่วยให้คุณสามารถป้องกันและจัดการกับภาวะนี้ได้อย่างเหมาะสม เพื่อรักษาสุขภาพหัวใจและร่างกายให้แข็งแรงต่อไป