โรคเกี่ยวกับระบบกระดูก มีอะไรบ้าง

โรคกระดูก: มากกว่าแค่กระดูกพรุน เรื่องที่คุณควรรู้เพื่อกระดูกแข็งแรงยืนยาว

เมื่อพูดถึง “โรคกระดูก” ภาพที่หลายคนนึกถึงมักจะเป็น “โรคกระดูกพรุน” ซึ่งเป็นเรื่องจริงที่โรคนี้พบได้บ่อยและส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตอย่างมาก โดยเฉพาะในผู้สูงอายุและผู้หญิงวัยหมดประจำเดือน อย่างไรก็ตาม โรคที่เกี่ยวข้องกับระบบกระดูกนั้นมีหลากหลายกว่าที่เราคิด และการทำความเข้าใจถึงความซับซ้อนเหล่านี้จะช่วยให้เราดูแลรักษาสุขภาพกระดูกได้อย่างครอบคลุมและมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น

กระดูกพรุน: ภัยเงียบที่ต้องระวัง

อย่างที่กล่าวไปข้างต้น โรคกระดูกพรุนเป็นภาวะที่ความหนาแน่นของกระดูกลดลง ทำให้กระดูกบางและเปราะง่าย เกิดการแตกหักได้ง่ายแม้จากอุบัติเหตุเพียงเล็กน้อย ปัจจัยเสี่ยงสำคัญคืออายุที่มากขึ้น, ภาวะหมดประจำเดือนในผู้หญิง, พันธุกรรม, การขาดแคลเซียมและวิตามินดี, การสูบบุหรี่, และการดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป การตรวจวัดความหนาแน่นของกระดูก (Bone Densitometry) เป็นประจำ โดยเฉพาะในกลุ่มเสี่ยง จะช่วยให้ตรวจพบและรักษาได้ทันท่วงที การรับประทานอาหารที่อุดมไปด้วยแคลเซียมและวิตามินดี รวมถึงการออกกำลังกายแบบลงน้ำหนัก (Weight-bearing exercise) เช่น การเดิน, วิ่ง, หรือยกน้ำหนัก จะช่วยเสริมสร้างความแข็งแรงของกระดูกได้

โรคกระดูกอื่นๆ ที่คุณอาจไม่เคยได้ยิน

นอกจากกระดูกพรุนแล้ว ยังมีโรคเกี่ยวกับกระดูกอีกมากมายที่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพและคุณภาพชีวิตของเรา:

• โรคข้อเสื่อม (Osteoarthritis): ถึงแม้จะเกี่ยวข้องกับข้อต่อเป็นหลัก แต่โรคข้อเสื่อมก็ส่งผลกระทบต่อกระดูกอ่อนที่หุ้มข้อต่อ ทำให้กระดูกเสียดสีกันโดยตรง ก่อให้เกิดอาการปวด, ข้อฝืด, และการเคลื่อนไหวที่จำกัด

• โรคกระดูกและข้ออักเสบรูมาตอยด์ (Rheumatoid Arthritis): เป็นโรคภูมิต้านตนเองที่ทำให้เกิดการอักเสบเรื้อรังของข้อต่อและกระดูก ทำให้เกิดความเสียหายต่อกระดูกและข้อต่อในระยะยาว

• โรคกระดูกอ่อน (Osteomalacia): เกิดจากการขาดวิตามินดีอย่างรุนแรง ทำให้กระดูกอ่อนไม่สามารถแข็งตัวได้อย่างเหมาะสม ทำให้กระดูกอ่อนแอและปวดเมื่อย

• โรคกระดูก Paget’s disease: เป็นโรคที่กระบวนการสร้างและสลายกระดูกผิดปกติ ทำให้กระดูกมีขนาดใหญ่ขึ้น, ผิดรูป, และอ่อนแอลง

• โรคกระดูกติดเชื้อ (Osteomyelitis): เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียหรือเชื้อราในกระดูก ทำให้เกิดการอักเสบและทำลายเนื้อเยื่อกระดูก

สัญญาณเตือนที่คุณไม่ควรมองข้าม:

อาการที่บ่งบอกว่าคุณอาจมีปัญหาเกี่ยวกับกระดูก ได้แก่:

• ปวดกระดูกหรือข้อต่ออย่างต่อเนื่อง
• ข้อต่อบวมแดงหรือรู้สึกร้อน
• ข้อต่อฝืดหรือขยับได้ไม่เต็มที่
• กระดูกหักง่ายกว่าปกติ
• ความสูงลดลง
• หลังค่อม

ดูแลกระดูกให้แข็งแรงตั้งแต่เนิ่นๆ:

การป้องกันโรคกระดูกที่ดีที่สุดคือการดูแลรักษาสุขภาพกระดูกตั้งแต่เนิ่นๆ โดยทำได้ดังนี้:

• รับประทานอาหารที่มีแคลเซียมสูง: แหล่งอาหารที่อุดมไปด้วยแคลเซียม ได้แก่ นม, โยเกิร์ต, ชีส, ผักใบเขียวเข้ม, ปลาเล็กปลาน้อย, และเต้าหู้แข็ง
• รับประทานอาหารที่มีวิตามินดี: วิตามินดีช่วยให้ร่างกายดูดซึมแคลเซียมได้ดีขึ้น แหล่งอาหารที่มีวิตามินดี ได้แก่ ปลาที่มีไขมันสูง, ไข่แดง, และนมเสริมวิตามินดี นอกจากนี้ ร่างกายยังสามารถสร้างวิตามินดีได้เองเมื่อได้รับแสงแดด
• ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ: การออกกำลังกายแบบลงน้ำหนักจะช่วยกระตุ้นการสร้างกระดูก ทำให้กระดูกแข็งแรงขึ้น
• หลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยง: งดสูบบุหรี่, ดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณที่พอเหมาะ, และควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม

สรุป:

สุขภาพกระดูกเป็นสิ่งสำคัญที่ส่งผลต่อคุณภาพชีวิตของเราในระยะยาว การทำความเข้าใจเกี่ยวกับโรคต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับกระดูก และการดูแลรักษาสุขภาพกระดูกอย่างสม่ำเสมอ จะช่วยให้เรามีกระดูกที่แข็งแรงและยืนยาวไปตลอดชีวิต อย่ารอให้เกิดอาการแล้วค่อยดูแล เริ่มต้นดูแลกระดูกของคุณตั้งแต่วันนี้!