อัลตร้าโซนิคมีกี่ประเภท

คลื่นอัลตราโซนิก: มากกว่าแค่เซ็นเซอร์วัดระยะ

หลายคนคุ้นเคยกับคำว่า “อัลตราโซนิก” ในบริบทของเซ็นเซอร์วัดระยะทาง เช่นที่ใช้ในรถยนต์หรือระบบอัตโนมัติในโรงงาน แต่ความจริงแล้ว เทคโนโลยีอัลตราโซนิกนั้นครอบคลุมการใช้งานที่หลากหลายกว่านั้นมาก โดยแบ่งประเภทตามหลักการทำงานและการประยุกต์ใช้ได้หลายแบบ บทความนี้จะพาไปสำรวจโลกของอัลตราโซนิกที่หลากหลายเกินกว่าแค่เซ็นเซอร์วัดระยะ

1. แบ่งตามหลักการส่งและรับคลื่น:

• แบบพัลส์-เอคโค (Pulse-echo): เป็นแบบที่พบได้บ่อยที่สุด ส่งคลื่นเสียงออกไปเป็นช่วงๆ (พัลส์) แล้ววัดระยะเวลาที่คลื่นเสียงสะท้อนกลับมา นิยมใช้ในเซ็นเซอร์วัดระยะทาง การตรวจสอบข้อบกพร่องในวัสดุ และการถ่ายภาพทางการแพทย์

• แบบทะลุผ่าน (Through-transmission): ใช้ตัวส่งและตัวรับคลื่นแยกกัน โดยวางไว้คนละฝั่งของวัตถุที่ต้องการตรวจสอบ วัดการลดทอนของคลื่นเสียงที่ทะลุผ่านวัตถุ เพื่อประเมินคุณสมบัติของวัสดุ เช่น ความหนาแน่น หรือการมีรอยร้าว

• แบบดอปเปลอร์ (Doppler): อาศัยหลักการดอปเปลอร์ โดยการวัดการเปลี่ยนแปลงความถี่ของคลื่นเสียงที่สะท้อนจากวัตถุที่กำลังเคลื่อนที่ ใช้ในการวัดความเร็วของวัตถุ เช่น ความเร็วของเลือดในหลอดเลือด หรือความเร็วของรถยนต์

2. แบ่งตามความถี่:

• ความถี่ต่ำ: ใช้ในงานทำความสะอาด การผสมสาร และการสกัดสาร เนื่องจากมีพลังงานสูงกว่า

• ความถี่สูง: ใช้ในงานตรวจสอบข้อบกพร่อง การถ่ายภาพทางการแพทย์ และเซ็นเซอร์วัดระยะทาง เนื่องจากมีความละเอียดสูงกว่า

3. แบ่งตามการประยุกต์ใช้:

• ทางการแพทย์: ใช้ในการถ่ายภาพอวัยวะภายใน ตรวจสอบการทำงานของหัวใจ และการบำบัดบางชนิด

• อุตสาหกรรม: ใช้ในการตรวจสอบข้อบกพร่องในวัสดุ การเชื่อมโลหะ การทำความสะอาดชิ้นส่วน และการวัดระดับของเหลว

• ยานยนต์: ใช้ในเซ็นเซอร์จอดรถ ระบบควบคุมความเร็วอัตโนมัติ และระบบเตือนการชน

• การเดินเรือ: ใช้ในโซนาร์ เพื่อตรวจจับวัตถุใต้น้ำ เช่น ฝูงปลา หรือภูมิประเทศใต้น้ำ

• วิทยาศาสตร์: ใช้ในการวิเคราะห์คุณสมบัติของวัสดุ และการศึกษาปรากฏการณ์ต่างๆ

จะเห็นได้ว่า เทคโนโลยีอัลตราโซนิกนั้นมีหลากหลายประเภท และถูกนำไปประยุกต์ใช้ในงานต่างๆ อย่างกว้างขวาง ไม่เพียงแต่ในเซ็นเซอร์วัดระยะทางเท่านั้น ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีอย่างต่อเนื่อง ย่อมนำไปสู่การพัฒนาและการประยุกต์ใช้อัลตราโซนิกในรูปแบบใหม่ๆ ที่น่าตื่นเต้นยิ่งขึ้นในอนาคต