แผงวงจรเสีย เกิดจากอะไร

มัจจุราชร้ายเงียบของแผงวงจร: สาเหตุการเสียหายที่คุณอาจคาดไม่ถึง

แผงวงจร (Circuit Board) หัวใจสำคัญของอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์มากมาย ตั้งแต่โทรศัพท์มือถือ คอมพิวเตอร์ ไปจนถึงเครื่องใช้ไฟฟ้าภายในบ้าน หากมันเสียหาย อุปกรณ์เหล่านั้นก็จะทำงานผิดปกติหรือใช้งานไม่ได้ แต่สาเหตุของการเสียหายนั้นซับซ้อนกว่าที่คิด ไม่ได้มีแค่การตกหรือกระแทกอย่างเดียว วันนี้เราจะมาเจาะลึกถึงสาเหตุที่แท้จริงของการเสียหายของแผงวงจร ซึ่งอาจซ่อนตัวอยู่ใกล้ตัวเรามากกว่าที่คิด

ความชื้น ศัตรูตัวฉกาจที่มองไม่เห็น เป็นหนึ่งในสาเหตุสำคัญที่มักถูกมองข้าม ความชื้นสูงภายในเครื่องใช้ไฟฟ้า ไม่ว่าจะเป็นจากการใช้งานในสภาพแวดล้อมที่ชื้นแฉะ หรือการเก็บรักษาอุปกรณ์ในที่ไม่เหมาะสม สามารถก่อให้เกิดการลัดวงจรได้อย่างง่ายดาย น้ำจะทำหน้าที่เป็นตัวนำไฟฟ้า ทำให้กระแสไฟฟ้าไหลผิดปกติ เกิดความร้อนสูง และกัดกร่อนส่วนประกอบต่างๆ บนแผงวงจร จนในที่สุดนำไปสู่การเสียหายอย่างถาวร อาการที่พบได้บ่อยคือ อุปกรณ์ทำงานไม่เสถียร มีเสียงผิดปกติ หรือดับไปโดยไม่มีสาเหตุ ยิ่งไปกว่านั้น การกัดกร่อนจากความชื้นยังสามารถเกิดขึ้นได้แม้ในระดับความชื้นที่ไม่สูงมาก จึงควรระมัดระวังเป็นพิเศษ

นอกจากความชื้นแล้ว ฝุ่นละอองก็เป็นอีกหนึ่งปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญ ฝุ่นละอองที่สะสมบนแผงวงจร จะทำหน้าที่เป็นฉนวนความร้อน ขัดขวางการระบายความร้อนอย่างมีประสิทธิภาพ ส่งผลให้เกิดความร้อนสะสม และอาจทำให้ส่วนประกอบต่างๆ บนแผงวงจรเสียหายได้ ความร้อนสูงยังสามารถทำให้สารประกอบตะกั่วและโลหะอื่นๆ บนแผงวงจรหลอมละลายหรือเกิดการเปลี่ยนแปลงทางเคมี ส่งผลต่อการทำงานของวงจร ยิ่งในอุปกรณ์ที่ต้องทำงานหนัก อย่างเช่น คอมพิวเตอร์ หรือเครื่องเล่นเกม โอกาสที่ฝุ่นจะสะสมและก่อให้เกิดปัญหาจะยิ่งสูงขึ้น

ปัญหาทางไฟฟ้า ไม่ว่าจะเป็นไฟกระชาก ไฟตก หรือการจ่ายไฟที่ไม่เสถียร ก็ล้วนเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้แผงวงจรเสียหายได้ กระแสไฟฟ้าที่ไม่ปกติ สามารถทำลายส่วนประกอบอิเล็กทรอนิกส์ เช่น ตัวต้านทาน คาปาซิเตอร์ และไอซี ได้อย่างรวดเร็ว ส่งผลให้แผงวงจรใช้งานไม่ได้ การใช้เครื่องสำรองไฟฟ้า (UPS) จึงมีความจำเป็นอย่างยิ่ง โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับอุปกรณ์สำคัญๆ ที่ไม่ควรเสี่ยงต่อการเสียหายจากปัญหาไฟฟ้า

สุดท้าย การใช้งานที่ไม่ถูกต้อง หรือการกระทำที่ไม่ระมัดระวัง เช่น การทำของเหลวหกใส่ การกระแทก หรือการดัดงอแผงวงจร ก็สามารถทำให้แผงวงจรเสียหายได้ การดูแลรักษาและใช้งานอุปกรณ์อย่างถูกวิธี จึงเป็นสิ่งจำเป็นที่จะช่วยยืดอายุการใช้งานและป้องกันความเสียหายที่อาจเกิดขึ้น

การป้องกันที่ดีที่สุด คือการรักษาความสะอาด หมั่นทำความสะอาดฝุ่นละออง และตรวจสอบความชื้นภายในอุปกรณ์เป็นประจำ การใช้สารกันความชื้น หรือการเก็บรักษาอุปกรณ์ในที่แห้ง และอากาศถ่ายเทสะดวก ก็เป็นอีกวิธีที่ช่วยลดความเสี่ยงได้ การระมัดระวังในการใช้งาน และการป้องกันปัญหาทางไฟฟ้า ก็มีความสำคัญไม่แพ้กัน เพราะการซ่อมแซมแผงวงจร อาจมีค่าใช้จ่ายสูง และบางครั้งอาจซ่อมไม่ได้เลย การป้องกันจึงเป็นทางเลือกที่ดีที่สุดเสมอ