ทำไมถึงคันจมูก

คันจมูก…เรื่องเล็กที่ไม่เล็กเสมอไป: ไขปริศนาอาการคันจมูกที่คุณอาจไม่เคยรู้

อาการจมูกคัน เป็นอาการที่พบได้บ่อยในชีวิตประจำวัน บางครั้งเป็นเพียงความรู้สึกไม่สบายเล็กน้อยที่หายไปเอง แต่บางครั้งอาจบ่งบอกถึงปัญหาสุขภาพที่ซ่อนอยู่ การทำความเข้าใจสาเหตุของอาการคันจมูกจึงเป็นสิ่งสำคัญในการดูแลสุขภาพที่ดี

ปัจจัยภายนอก: ตัวการร้ายที่มองเห็นได้

เช่นเดียวกับที่บทนำได้กล่าวไว้ ปัจจัยแวดล้อมมีบทบาทสำคัญในการกระตุ้นให้จมูกคัน แต่เราสามารถขยายความให้ชัดเจนขึ้นได้ดังนี้:

• การเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิและความชื้น: อากาศแห้งหรืออากาศเย็นจัดอาจทำให้เยื่อบุจมูกแห้งและระคายเคือง ส่งผลให้เกิดอาการคัน ในทางกลับกัน อากาศร้อนและชื้นก็อาจเป็นแหล่งสะสมของเชื้อราและไรฝุ่น ซึ่งเป็นตัวกระตุ้นอาการแพ้ได้เช่นกัน

• มลภาวะทางอากาศ: ฝุ่นละออง ควัน ไอเสียรถยนต์ และสารก่อภูมิแพ้ในอากาศต่างๆ เช่น เกสรดอกไม้ เป็นสาเหตุสำคัญของอาการคันจมูก ยิ่งอยู่ในพื้นที่ที่มีมลภาวะสูง ความเสี่ยงก็จะเพิ่มมากขึ้น

• สารเคมี: สารเคมีในผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดบ้าน น้ำหอม สเปรย์ต่างๆ รวมถึงควันบุหรี่ ล้วนแต่เป็นสารระคายเคืองที่อาจทำให้จมูกคันได้ การสัมผัสกับสารเคมีเหล่านี้ควรหลีกเลี่ยงอย่างยิ่ง โดยเฉพาะในผู้ที่มีอาการแพ้ง่าย

• สิ่งแปลกปลอม: เศษฝุ่น แมลงเล็กๆ หรือสิ่งแปลกปลอมอื่นๆ ที่เข้าไปในโพรงจมูก อาจทำให้เกิดอาการคัน และกระตุ้นให้เกิดการจาม น้ำมูกไหล เพื่อขับสิ่งแปลกปลอมออกจากโพรงจมูก

ปัจจัยภายใน: ภัยเงียบที่ต้องระวัง

นอกจากปัจจัยภายนอกแล้ว อาการคันจมูกอาจเกิดจากปัจจัยภายในร่างกายได้เช่นกัน:

• โรคภูมิแพ้: โรคภูมิแพ้จมูก (Rhinitis) เป็นสาเหตุหลักของอาการคันจมูก เกิดจากการที่ระบบภูมิคุ้มกันตอบสนองต่อสารก่อภูมิแพ้ เช่น เกสรดอกไม้ ไรฝุ่น ขนสัตว์ ทำให้เกิดการอักเสบในเยื่อบุจมูก และแสดงอาการต่างๆ เช่น จมูกคัน น้ำมูกไหล จาม และคัดจมูก

• การติดเชื้อ: การติดเชื้อในโพรงจมูก เช่น ไซนัสอักเสบ หรือการติดเชื้อไวรัส อาจทำให้เกิดอาการคันจมูกร่วมกับอาการอื่นๆ เช่น ไข้ ปวดหัว และมีน้ำมูกสีเขียวหรือเหลือง

• ภาวะแห้งในโพรงจมูก: การขาดความชุ่มชื้นในโพรงจมูก อาจเกิดจากการใช้ยาบางชนิด หรือการอาศัยอยู่ในสภาพแวดล้อมที่แห้งแล้ง ก็ทำให้เกิดอาการคันได้เช่นกัน

เมื่อใดควรพบแพทย์?

อาการคันจมูกส่วนใหญ่จะหายไปเองได้ แต่หากอาการคันรุนแรง เป็นอยู่นาน หรือมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น ไข้ ปวดหัว น้ำมูกไหลมาก หรือมีเลือดออกจากจมูก ควรไปพบแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยและรักษาอย่างเหมาะสม เพราะอาจบ่งบอกถึงโรคอื่นๆ ที่ร้ายแรงได้

การดูแลสุขภาพจมูกที่ดี การหลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้ และการรักษาความสะอาด เป็นวิธีการป้องกันอาการคันจมูกได้อย่างมีประสิทธิภาพ แต่หากอาการไม่ดีขึ้น อย่าลังเลที่จะปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำแนะนำที่ถูกต้อง และการรักษาที่เหมาะสมกับสภาวะของแต่ละบุคคล