ท้องเสีย ปวดบิด เกิดจากอะไร

ท้องเสียปวดบิด: มากกว่าแค่โรต้าไวรัส – สำรวจสาเหตุและวิธีรับมือ

อาการท้องเสียและปวดบิดท้องเป็นประสบการณ์ที่ไม่น่าพึงประสงค์ที่ใครหลายคนเคยเผชิญ แต่เมื่ออาการรุนแรงและเกิดขึ้นพร้อมกัน อาจบ่งชี้ถึงปัญหาสุขภาพที่ซับซ้อนกว่าที่คิด แม้ว่าไวรัสโรต้าจะเป็นสาเหตุสำคัญ โดยเฉพาะในเด็กเล็ก แต่ก็มีปัจจัยอื่นๆ อีกมากมายที่สามารถนำไปสู่อาการเหล่านี้ได้

นอกเหนือจากโรต้าไวรัส: สาเหตุอื่นๆ ที่ควรรู้

• การติดเชื้อแบคทีเรีย: อาหารเป็นพิษจากเชื้อแบคทีเรีย เช่น Salmonella, E. coli, หรือ Campylobacter มักมาพร้อมกับอาการท้องเสียรุนแรง ปวดบิดท้อง มีไข้ และอาจมีเลือดปนในอุจจาระ การรับประทานอาหารที่ไม่สะอาด หรือปรุงสุกไม่ดีพอ เป็นสาเหตุหลักของการติดเชื้อเหล่านี้
• การติดเชื้อปรสิต: ปรสิตบางชนิด เช่น Giardia หรือ Cryptosporidium สามารถก่อให้เกิดอาการท้องเสียเรื้อรัง ปวดท้อง และคลื่นไส้ได้ การดื่มน้ำที่ไม่สะอาด หรือสัมผัสกับอุจจาระที่มีเชื้อปรสิต เป็นช่องทางในการแพร่กระจาย
• ไวรัสอื่นๆ: นอกจากโรต้าไวรัสแล้ว ยังมีไวรัสอื่นๆ อีกมากมายที่สามารถทำให้เกิดอาการท้องเสียได้ เช่น Norovirus ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของอาหารเป็นพิษในผู้ใหญ่ หรือ Adenovirus
• ภาวะแพ้อาหาร: ในบางคน การแพ้อาหารบางชนิด เช่น นมวัว กลูเตน หรืออาหารทะเล สามารถทำให้เกิดอาการท้องเสีย ปวดบิดท้อง และอาการอื่นๆ ได้
• โรคลำไส้อักเสบ (IBD): โรค Crohn’s disease และ ulcerative colitis เป็นโรคเรื้อรังที่ทำให้เกิดการอักเสบในลำไส้ ซึ่งส่งผลให้เกิดอาการท้องเสีย ปวดท้อง และเลือดออกทางทวารหนัก
• ภาวะลำไส้แปรปรวน (IBS): IBS เป็นภาวะที่ส่งผลต่อการทำงานของลำไส้ใหญ่ ทำให้เกิดอาการปวดท้อง ท้องเสีย ท้องผูก หรือทั้งสองอย่างสลับกัน
• ยาบางชนิด: ยาปฏิชีวนะ ยาระบาย หรือยาอื่นๆ บางชนิด สามารถทำให้เกิดอาการท้องเสียเป็นผลข้างเคียงได้
• ความเครียดและความวิตกกังวล: ในบางกรณี ความเครียดและความวิตกกังวลสามารถส่งผลต่อระบบทางเดินอาหาร ทำให้เกิดอาการท้องเสีย หรือปวดท้องได้

เมื่อไหร่ที่ควรพบแพทย์?

ถึงแม้ว่าอาการท้องเสียและปวดบิดท้องส่วนใหญ่มักจะหายได้เองภายในไม่กี่วัน แต่ก็มีบางกรณีที่ควรไปพบแพทย์ทันที:

• มีไข้สูง: หากมีไข้สูงกว่า 38.5 องศาเซลเซียส ควรปรึกษาแพทย์
• มีเลือดปนในอุจจาระ: นี่อาจเป็นสัญญาณของการติดเชื้อแบคทีเรีย หรือปัญหาสุขภาพอื่นๆ ที่ร้ายแรงกว่า
• อาการขาดน้ำ: อาการขาดน้ำ เช่น ปากแห้ง ผิวแห้ง ปัสสาวะน้อย หรือเวียนศีรษะ อาจเป็นอันตรายได้
• อาการไม่ดีขึ้นภายใน 2-3 วัน: หากอาการไม่ดีขึ้น หรือแย่ลงภายใน 2-3 วัน ควรปรึกษาแพทย์เพื่อหาสาเหตุและรับการรักษาที่เหมาะสม
• มีอาการปวดท้องรุนแรง: อาการปวดท้องรุนแรงอาจบ่งบอกถึงปัญหาสุขภาพที่ร้ายแรง เช่น ไส้ติ่งอักเสบ หรือลำไส้อุดตัน

การดูแลตัวเองเบื้องต้น:

ในระหว่างที่รอพบแพทย์ หรือในกรณีที่อาการไม่รุนแรงมากนัก สามารถดูแลตัวเองเบื้องต้นได้ดังนี้:

• ดื่มน้ำมากๆ: การดื่มน้ำมากๆ เป็นสิ่งสำคัญในการป้องกันภาวะขาดน้ำ
• หลีกเลี่ยงอาหารที่ทำให้เกิดอาการ: หลีกเลี่ยงอาหารรสจัด อาหารมัน หรืออาหารที่มีใยอาหารสูง
• รับประทานอาหารอ่อนๆ: รับประทานอาหารอ่อนๆ ย่อยง่าย เช่น โจ๊ก ข้าวต้ม หรือกล้วย
• พักผ่อนให้เพียงพอ: การพักผ่อนให้เพียงพอจะช่วยให้ร่างกายฟื้นตัวได้เร็วขึ้น
• ยาแก้ท้องเสีย: สามารถใช้ยาแก้ท้องเสียที่หาซื้อได้ตามร้านขายยาทั่วไป แต่ควรปรึกษาเภสัชกรก่อนใช้

บทสรุป:

อาการท้องเสียและปวดบิดท้องอาจเกิดจากสาเหตุที่หลากหลาย การทำความเข้าใจสาเหตุที่เป็นไปได้ และรู้วิธีรับมือกับอาการเบื้องต้น เป็นสิ่งสำคัญในการดูแลสุขภาพของตนเอง อย่างไรก็ตาม หากอาการรุนแรง หรือไม่ดีขึ้นภายในระยะเวลาที่กำหนด ควรปรึกษาแพทย์เพื่อหาสาเหตุที่แท้จริง และรับการรักษาที่เหมาะสม เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นได้