บริเวณที่เหมาะสมในการเจาะเลือดจากผิวหนังในเด็กแรกเกิด คือบริเวณใด

บริเวณที่เหมาะสมสำหรับการเจาะเลือดจากผิวหนังในทารกแรกเกิด: ความละเอียดอ่อนเพื่อชีวิตน้อยๆ

การเจาะเลือดจากผิวหนัง (Capillary Puncture) ในทารกแรกเกิด เป็นหัตถการที่จำเป็นสำหรับการตรวจวินิจฉัยโรคต่างๆ แต่ด้วยความเปราะบางของร่างกายและผิวหนังทารก การเลือกบริเวณเจาะที่เหมาะสม และวิธีการที่ถูกต้อง จึงเป็นสิ่งสำคัญยิ่งเพื่อลดความเจ็บปวด ลดความเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อน และให้ผลการตรวจที่แม่นยำ

ทำไมต้องเจาะเลือดจากผิวหนังในทารกแรกเกิด?

ในทารกแรกเกิด การเจาะเลือดจากหลอดเลือดดำ (Venipuncture) อาจทำได้ยากเนื่องจากเส้นเลือดมีขนาดเล็กและเปราะบาง การเจาะเลือดจากผิวหนังจึงเป็นทางเลือกที่เหมาะสมกว่า เพราะสามารถทำได้ง่ายกว่าและใช้ปริมาณเลือดน้อยกว่า

บริเวณที่เหมาะสม: ความอ่อนโยนคือหัวใจสำคัญ

บริเวณที่เหมาะสมสำหรับการเจาะเลือดจากผิวหนังในทารกแรกเกิด คือบริเวณที่มีลักษณะดังนี้:

• มีเส้นเลือดฝอยหนาแน่น: บริเวณที่เหมาะสมที่สุดคือ ด้านข้างของส้นเท้า (Lateral or Medial Heel) โดยเฉพาะบริเวณที่มีไขมันหุ้มอยู่ เนื่องจากบริเวณนี้มีเส้นเลือดฝอยหนาแน่น ช่วยให้ได้ปริมาณเลือดที่เพียงพอสำหรับการตรวจ และมีความเสี่ยงต่อการทำลายเส้นประสาทน้อยกว่า
• ผิวหนังเรียบและสะอาด: หลีกเลี่ยงบริเวณที่มีรอยโรค ผิวหนังอักเสบ บวมแดง หรือมีรอยฟกช้ำ บริเวณที่สะอาดจะช่วยลดความเสี่ยงต่อการติดเชื้อ
• ไม่ผ่านกระดูกโดยตรง: การเจาะบริเวณที่ใกล้กระดูกอาจทำให้เกิดการบาดเจ็บต่อกระดูกอ่อนได้ โดยเฉพาะในทารกที่คลอดก่อนกำหนด
• อุ่น: การทำให้บริเวณที่จะเจาะอุ่นขึ้นเล็กน้อย (เช่น ใช้ผ้าอุ่นประคบ) จะช่วยให้เลือดไหลเวียนได้ดีขึ้น

ข้อควรระวังและสิ่งที่ควรหลีกเลี่ยง:

• นิ้วมือหรือนิ้วเท้า: แม้ว่านิ้วมือและนิ้วเท้าอาจดูสะดวก แต่มีเส้นประสาทอยู่หนาแน่นกว่า ทำให้เจ็บปวดกว่า และมีความเสี่ยงต่อการบาดเจ็บต่อเส้นประสาทมากกว่า
• ส้นเท้าด้านหลัง: บริเวณนี้อาจมีกระดูกอยู่ใกล้ผิวหนัง ทำให้เสี่ยงต่อการบาดเจ็บ
• บริเวณที่มีการอักเสบหรือติดเชื้อ: หลีกเลี่ยงบริเวณเหล่านี้เพื่อป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อโรค

เทคนิคการเจาะที่ถูกต้อง: ละเอียดอ่อนและแม่นยำ

นอกจากการเลือกบริเวณที่เหมาะสมแล้ว เทคนิคการเจาะที่ถูกต้องก็มีความสำคัญไม่แพ้กัน:

• ใช้เข็มหรือ Lancet ที่เหมาะสม: เลือกขนาดที่เล็กและคม เพื่อลดความเจ็บปวด
• เจาะอย่างรวดเร็วและมั่นคง: การเจาะอย่างลังเลอาจทำให้ทารกรู้สึกเจ็บปวดมากขึ้น
• บีบเบาๆ: หลีกเลี่ยงการบีบเค้นบริเวณเจาะอย่างรุนแรง เพราะอาจทำให้เลือดปนเปื้อนน้ำเหลือง (Tissue Fluid) ซึ่งจะส่งผลต่อความถูกต้องของผลการตรวจ
• เช็ดเลือดหยดแรกทิ้ง: เลือดหยดแรกอาจปนเปื้อนสารคัดหลั่งจากผิวหนัง
• กดห้ามเลือด: หลังเจาะ ควรใช้ผ้าสะอาดกดบริเวณนั้นเบาๆ เพื่อห้ามเลือด

ความสำคัญของผู้ปฏิบัติงาน:

การเจาะเลือดจากผิวหนังในทารกแรกเกิด ควรดำเนินการโดยบุคลากรทางการแพทย์ที่มีความรู้และประสบการณ์ เพื่อให้มั่นใจถึงความปลอดภัยและผลการตรวจที่ถูกต้อง

สรุป:

การเจาะเลือดจากผิวหนังในทารกแรกเกิดเป็นหัตถการที่ต้องอาศัยความละเอียดอ่อนและความเข้าใจในสรีรวิทยาของทารก การเลือกบริเวณที่เหมาะสม เทคนิคการเจาะที่ถูกต้อง และความชำนาญของผู้ปฏิบัติงาน ล้วนเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อความสำเร็จของหัตถการและความเป็นอยู่ที่ดีของทารกน้อยๆ