ผ่าคลอดทำไมท้องผูก

ท้องผูกหลังผ่าคลอด: เรื่องที่มองข้ามไม่ได้ เข้าใจกลไกและวิธีรับมืออย่างตรงจุด

การผ่าตัดคลอด (Cesarean section) คือการตัดสินใจทางการแพทย์ที่สำคัญเพื่อความปลอดภัยของแม่และทารก แต่หลังจากการผ่าตัดสิ้นสุดลง คุณแม่หลายท่านอาจต้องเผชิญกับภาวะไม่พึงประสงค์อย่างหนึ่งที่มักถูกมองข้าม นั่นคือ อาการท้องผูก

บทความนี้จะพาคุณแม่ทำความเข้าใจกลไกที่ทำให้เกิดอาการท้องผูกหลังผ่าคลอด พร้อมทั้งนำเสนอแนวทางการดูแลและรับมือกับอาการนี้อย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อให้คุณแม่ฟื้นตัวได้อย่างราบรื่นและมีคุณภาพชีวิตที่ดีหลังคลอด

ทำไมผ่าคลอดแล้วถึงท้องผูก? แกะรอยสาเหตุที่ซ่อนอยู่

สาเหตุของอาการท้องผูกหลังผ่าคลอดมีความซับซ้อนและเกิดจากปัจจัยหลายประการที่ทำงานร่วมกัน:

• ยาแก้ปวด: ยาแก้ปวดชนิด Opioid ซึ่งมักใช้เพื่อบรรเทาความเจ็บปวดหลังผ่าตัด มีผลข้างเคียงที่สำคัญคือการลดการบีบตัวของลำไส้ ทำให้การเคลื่อนที่ของอุจจาระในลำไส้เป็นไปได้ช้าลงและเกิดอาการท้องผูกตามมา

• การพักฟื้นและกิจกรรมที่จำกัด: หลังผ่าตัดคลอด คุณแม่ส่วนใหญ่จำเป็นต้องพักฟื้นและจำกัดการเคลื่อนไหวเพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนและส่งเสริมการหายของแผลผ่าตัด การเคลื่อนไหวร่างกายที่น้อยลงส่งผลให้การทำงานของระบบย่อยอาหารและลำไส้ลดลงตามไปด้วย

• ความเจ็บปวดและกังวล: ความเจ็บปวดบริเวณแผลผ่าตัดอาจทำให้คุณแม่รู้สึกไม่สบายใจและไม่กล้าเบ่งถ่าย นอกจากนี้ ความกังวลเกี่ยวกับการฉีกขาดของแผลผ่าตัดขณะเบ่งถ่ายก็อาจทำให้คุณแม่กลั้นอุจจาระ ส่งผลให้เกิดอาการท้องผูก

• การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน: หลังคลอด ร่างกายของคุณแม่ยังคงมีการเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมน ซึ่งอาจส่งผลต่อการทำงานของระบบย่อยอาหารและทำให้เกิดอาการท้องผูกได้

• ภาวะขาดน้ำ: หลังผ่าตัดคลอด ร่างกายอาจสูญเสียน้ำจากการผ่าตัดและจากกระบวนการให้นมบุตร หากไม่ได้รับน้ำอย่างเพียงพอ อุจจาระจะแข็งและทำให้เกิดอาการท้องผูก

แนวทางการดูแลและรับมือกับอาการท้องผูกหลังผ่าคลอด:

การจัดการกับอาการท้องผูกหลังผ่าคลอดควรเริ่มต้นด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการดำเนินชีวิตควบคู่ไปกับการใช้ยาตามคำแนะนำของแพทย์:

• ดื่มน้ำให้เพียงพอ: ดื่มน้ำอย่างน้อย 8-10 แก้วต่อวัน เพื่อช่วยให้อุจจาระนิ่มขึ้นและเคลื่อนที่ได้ง่ายขึ้น

• รับประทานอาหารที่มีกากใยสูง: เพิ่มการบริโภคผัก ผลไม้ ธัญพืชไม่ขัดสี และถั่วต่างๆ ซึ่งเป็นแหล่งของใยอาหารที่ช่วยกระตุ้นการบีบตัวของลำไส้และเพิ่มปริมาณอุจจาระ

• เคลื่อนไหวร่างกายอย่างสม่ำเสมอ: เริ่มต้นด้วยการเดินเบาๆ ภายในบ้าน และค่อยๆ เพิ่มระยะทางและความถี่ในการเดินเมื่อร่างกายแข็งแรงขึ้น การเคลื่อนไหวร่างกายจะช่วยกระตุ้นการทำงานของลำไส้

• ฝึกการขับถ่ายให้เป็นเวลา: พยายามฝึกขับถ่ายในเวลาเดิมทุกวัน แม้ว่าจะไม่รู้สึกปวดท้องก็ตาม การทำเช่นนี้จะช่วยให้ร่างกายสร้างความคุ้นเคยและกระตุ้นการทำงานของลำไส้

• ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร: หากอาการท้องผูกไม่ดีขึ้น หรือมีอาการอื่นๆ เช่น ปวดท้องรุนแรง คลื่นไส้ อาเจียน หรือมีเลือดออกทางทวารหนัก ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรเพื่อรับการวินิจฉัยและการรักษาที่เหมาะสม แพทย์อาจแนะนำให้ใช้ยาระบายอ่อนๆ เพื่อช่วยบรรเทาอาการ

ข้อควรระวัง:

• หลีกเลี่ยงการใช้ยาระบายเองโดยไม่ปรึกษาแพทย์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งยาระบายที่มีฤทธิ์รุนแรง เพราะอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์ เช่น ท้องเสีย ปวดท้อง หรือภาวะขาดน้ำ

• หากให้นมบุตร ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยาทุกชนิด เนื่องจากยาบางชนิดอาจส่งผลต่อทารกผ่านทางน้ำนม

สรุป:

อาการท้องผูกหลังผ่าคลอดเป็นปัญหาที่พบได้บ่อยและสามารถจัดการได้ด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการดำเนินชีวิตและการใช้ยาตามคำแนะนำของแพทย์ การดูแลตนเองอย่างเหมาะสมจะช่วยให้คุณแม่ฟื้นตัวได้อย่างรวดเร็วและกลับไปดูแลลูกน้อยได้อย่างเต็มที่ หากมีข้อสงสัยหรือกังวลใดๆ ควรปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพเพื่อขอคำแนะนำและการดูแลที่เหมาะสม