36สัปดาห์ลูกอยู่ท่าไหน

36 สัปดาห์: ลูกรักเตรียมพร้อม… ท่าไหนถึงจะดีที่สุด?

เมื่อครรภ์เดินทางมาถึงสัปดาห์ที่ 36 ความตื่นเต้นในการต้อนรับสมาชิกใหม่ของครอบครัวก็เริ่มทวีคูณขึ้นเรื่อยๆ ในช่วงเวลานี้ คุณแม่หลายท่านคงอยากทราบว่าเจ้าตัวน้อยในครรภ์อยู่ในท่าไหน และท่าทางนั้นเหมาะสมสำหรับการคลอดหรือไม่

โดยทั่วไปแล้ว ทารกส่วนใหญ่ในช่วง 36 สัปดาห์จะอยู่ใน ท่าศีรษะลง (Cephalic presentation) หรือที่เราเรียกกันติดปากว่า “หัวลง” นั่นเอง ท่านี้ถือว่าเป็นท่าที่ “เป็นมิตร” ที่สุดสำหรับการคลอดทางช่องคลอด เพราะศีรษะของทารกจะทำหน้าที่เป็นตัวนำทาง ค่อยๆ ขยายช่องทางคลอดให้พร้อมสำหรับการออกมาของส่วนอื่นๆ ของร่างกาย

ทำไมท่าศีรษะลงถึงสำคัญ?

• ลดความเสี่ยง: ท่าศีรษะลงช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดภาวะแทรกซ้อนระหว่างการคลอดทางช่องคลอดได้หลายประการ เช่น การที่สายสะดือถูกกดทับ หรือการที่ส่วนอื่นๆ ของร่างกายทารกติดขัดในระหว่างคลอด
• คลอดง่ายกว่า: ศีรษะของทารกมีลักษณะกลมมน ทำให้สามารถเคลื่อนผ่านช่องทางคลอดได้ง่ายกว่าส่วนอื่นๆ ของร่างกาย
• เป็นไปตามธรรมชาติ: ท่าศีรษะลงเป็นท่าที่ร่างกายของทารกออกแบบมาให้เหมาะสมกับการคลอดทางช่องคลอดโดยธรรมชาติ

แล้วถ้าลูกน้อยไม่ได้อยู่ในท่าศีรษะลงล่ะ?

ถึงแม้ว่าท่าศีรษะลงจะเป็นท่าที่พบได้บ่อยที่สุดในสัปดาห์ที่ 36 แต่ก็ยังมีทารกบางส่วนที่อยู่ในท่าอื่น เช่น ท่าก้น (Breech presentation) ซึ่งหมายถึงทารกเอาส่วนก้นหรือเท้าลงมาอยู่บริเวณปากมดลูก ท่าก้นมีหลายแบบย่อย เช่น ก้นอย่างเดียวลงมา (Frank breech), เท้าลงมา (Footling breech) หรือก้นและเท้าลงมาพร้อมกัน (Complete breech)

นอกจากท่าก้นแล้ว ก็ยังมีท่าอื่นๆ ที่พบได้บ้าง เช่น ท่าขวาง (Transverse presentation) ซึ่งหมายถึงทารกนอนขวางอยู่ในครรภ์ โดยที่ไหล่หรือหลังของทารกอยู่บริเวณปากมดลูก

เมื่อลูกอยู่ในท่าที่ไม่ใช่ท่าศีรษะลง จะทำอย่างไร?

หากคุณหมอตรวจพบว่าลูกน้อยไม่ได้อยู่ในท่าศีรษะลงในช่วงใกล้คลอด คุณหมอจะพิจารณาแนวทางการจัดการที่เหมาะสมที่สุด โดยมีหลายปัจจัยที่ต้องนำมาพิจารณา เช่น ชนิดของท่าที่ไม่ใช่ท่าศีรษะลง อายุครรภ์ สุขภาพของคุณแม่และลูกน้อย รวมถึงประสบการณ์ของแพทย์

แนวทางการจัดการอาจรวมถึง:

• การรอคอย: ในบางกรณี คุณหมออาจรอคอยเพื่อให้ทารกพลิกตัวกลับมาอยู่ในท่าศีรษะลงได้เองตามธรรมชาติ
• การพลิกตัวทารกจากภายนอก (External Cephalic Version – ECV): เป็นการใช้มือคลำและกดหน้าท้องของคุณแม่เพื่อช่วยให้ทารกพลิกตัวกลับมาอยู่ในท่าศีรษะลง วิธีนี้ต้องทำโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญและต้องมีการเฝ้าระวังอย่างใกล้ชิด
• การคลอดทางช่องคลอดในท่าก้น: ในกรณีที่ทารกอยู่ในท่าก้นบางชนิด และคุณแม่มีสุขภาพแข็งแรง คุณหมออาจพิจารณาให้คลอดทางช่องคลอดได้ แต่ต้องทำโดยแพทย์ที่มีประสบการณ์ในการคลอดท่าก้น
• การผ่าตัดคลอด (Cesarean section): ในกรณีที่ทารกอยู่ในท่าที่ไม่เหมาะสมกับการคลอดทางช่องคลอด หรือมีปัจจัยเสี่ยงอื่นๆ คุณหมออาจแนะนำให้ผ่าตัดคลอดเพื่อความปลอดภัยของทั้งคุณแม่และลูกน้อย

สิ่งที่คุณแม่ทำได้ในช่วงนี้:

• ปรึกษาคุณหมออย่างสม่ำเสมอ: การติดตามอาการและปรึกษาคุณหมออย่างสม่ำเสมอจะช่วยให้คุณหมอสามารถประเมินท่าทางของลูกน้อยได้อย่างแม่นยำ และวางแผนการคลอดที่เหมาะสมที่สุด
• ดูแลสุขภาพให้แข็งแรง: การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ การพักผ่อนให้เพียงพอ และการออกกำลังกายเบาๆ จะช่วยให้ร่างกายของคุณแม่พร้อมสำหรับการคลอด
• ผ่อนคลายและลดความเครียด: ความเครียดอาจส่งผลต่อการพลิกตัวของทารก ดังนั้นการผ่อนคลายและลดความเครียดจึงเป็นสิ่งสำคัญ

ไม่ว่าลูกน้อยจะอยู่ในท่าไหน สิ่งสำคัญที่สุดคือการดูแลสุขภาพของคุณแม่และลูกน้อยให้แข็งแรง และปรึกษาคุณหมออย่างใกล้ชิด เพื่อให้การคลอดเป็นไปอย่างราบรื่นและปลอดภัยที่สุด ขอให้คุณแม่ทุกท่านโชคดีกับการคลอดนะคะ!