Di tích lịch sử văn hóa Nhà thờ Đồng Dương
Nhà thờ Đồng Dương hay còn gọi là nhà thờ Sáo Cát, là một di tích lịch sử – văn hóa cấp tỉnh, nằm trên địa bàn xã Bảo Ninh, thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình. Nhà thờ được xây dựng vào năm 1867, theo phong cách kiến trúc Gothic, là một trong những nhà thờ cổ nhất ở Quảng Bình.
Nhà thờ Đồng Dương ở xã Bảo Ninh, trước đây vốn là một doi cát nhỏ nằm phía Đông dòng Nhật Lệ. Người dân chủ yếu sinh sống bằng nghề đóng sáo đánh bắt cá vùng nước nông gần bờ. Năm 1867, giáo phận Huế cho thành lập giáo xứ Sáo Cát và cho xây dựng nhà thờ này. Do đó, nhà thờ được đặt tên là Sáo Cát.
Năm 1954, sau hiệp định Genève, đất nước ta tạm thời bị chia cắt tại vĩ tuyến 17. Giáo xứ Sáo Cát dưới sự hướng dẫn của cha sở Cressonnier đã đưa giáo dân xứ Sáo Cát vào định cư ở Lăng Cô thuộc tỉnh Thừa Thiên Huế ngày nay. Vẫn giữ nguyên tên làng Đồng Dương, nhà thờ mới cũng được đặt lại tên Sáo Cát.
Trải qua hơn 150 năm, hiện nay nhà thờ Đồng Dương vẫn còn khá nguyên vẹn, từ mái ngói, tháp chuông cao vút, các khung vòm đặc trưng trên các ô cửa, những viên gạch tươi nguyên màu đỏ và cả những rêu phong của thời gian. Nhà thờ như một nhân chứng lịch sử, chứng kiến sự ác liệt của cuộc chiến và quá trình phát triển vượt bậc của Bảo Ninh.
Nhà thờ Đồng Dương có diện tích khoảng 1.500 m2, được xây dựng bằng gạch, mái ngói âm dương. Kiến trúc của nhà thờ gồm hai phần chính: phần tiền đường và phần hậu cung.
Phần tiền đường có ba gian, hai chái, được trang trí bằng các họa tiết hoa văn tinh xảo. Các cột trụ của nhà thờ được xây bằng gạch, chạm khắc hình tượng các thánh tử đạo. Trên mái nhà thờ có các tháp chuông cao vút, được trang trí bằng các họa tiết hoa văn mang đậm phong cách Gothic.
Phần hậu cung có một gian, được xây theo hình chữ thập. Bên trong nhà thờ có bàn thờ chính, được đặt tượng Đức Mẹ và Chúa Giêsu. Xung quanh nhà thờ có các tượng các thánh, các vị mục tử, các giáo dân.
Tồn tại cùng thời gian với Nhà thờ Đồng Dương ở Đồng Hới có đến 3 nhà thờ thiên chúa giáo đó là:
- Nhà thờ Tam Tòa thuộc phường Đồng Hải ngày nay.
- Nhà thờ Nguyên Cát thuộc làng Nguyên Cát, xã Bảo Ninh, nay chỉ còn dấu tích chân móng đổ nát.
- Nhà thờ Sáo Cát hay còn gọi là nhà thờ Đồng Dương thuộc thôn Đồng Dương, xã Bảo Ninh ngày nay.
Ngày nay du khách có thể đến nhà thờ Đồng Dương bằng nhiều cách, như đi xe điện, xe gắn máy hoặc đạp xe đạp. Sau khi qua cầu Nhật Lệ 1, rẽ phải theo đường Nguyễn Thị Định chưa đến 1km là đến được nhà thờ cổ này.
Nhà thờ Đồng Dương là một địa điểm du lịch Quảng Bình văn hóa tâm linh nổi tiếng. Hàng năm, nơi đây thu hút đông đảo du khách thập phương đến tham quan tìm hiểu lịch sử và văn hóa địa phương làng chài Bảo Ninh.