Krijgen kunstenaars goed betaald?

Krijgen Kunstenaars Goed Betaald? Een Kritische Blik op Artistieke Inkomsten

Het romantische beeld van de bohemien-kunstenaar die in armoede creëert, is diepgeworteld in onze cultuur. Maar achter die romantiek schuilt een harde realiteit: veel kunstenaars, ondanks hun toewijding en talent, worstelen om hun hoofd boven water te houden. De vraag “Krijgen kunstenaars goed betaald?” beantwoordt zichzelf vrijwel, en het antwoord is overwegend een ontluisterend “nee”.

De realiteit is dat de inkomsten van kunstenaars vaak disproportioneel laag zijn in verhouding tot de tijd, energie en expertise die ze in hun werk investeren. Cijfers liegen er niet om: veel beeldend kunstenaars rapporteren een jaarlijks netto inkomen van rond de €14.000. Dit bedrag, nauwelijks genoeg om van te leven, dwingt velen om te jongleren met meerdere banen, subsidies aan te vragen en voortdurend op zoek te zijn naar mogelijkheden om hun werk te verkopen.

Deze financiële onzekerheid wordt verder geaccentueerd door het feit dat de kans op werkloosheid onder kunstenaars aanzienlijk hoger ligt dan in andere beroepsgroepen. De gig economy, waar korte opdrachten en freelance werkzaamheden de norm zijn, domineert de kunstwereld. Dit betekent dat kunstenaars constant moeten netwerken, zichzelf promoten en onderhandelen over prijzen, wat een aanzienlijke belasting vormt naast hun artistieke praktijk.

Waarom is dit zo? Er spelen verschillende factoren een rol. Ten eerste is er de subjectieve aard van kunst. Waarde wordt vaak bepaald door trends, critici en de perceptie van het publiek, waardoor de werkelijke inspanning en het talent van de kunstenaar soms ondergewaardeerd worden. Ten tweede is de kunstmarkt vaak ondoorzichtig en oneerlijk, met tussenpersonen die aanzienlijke commissies opstrijken, terwijl de kunstenaar zelf met een klein percentage achterblijft. Ten derde, en wellicht het belangrijkste, is er een gebrek aan waardering voor de maatschappelijke waarde van kunst. Kunst draagt bij aan onze cultuur, stimuleert de creativiteit, daagt ons uit en brengt schoonheid in de wereld. Deze waarde is moeilijk in geld uit te drukken, maar dat betekent niet dat deze te verwaarlozen is.

Een eerlijke beloning, gebaseerd op de werkelijke waarde van hun werk, is dan ook cruciaal voor het levensonderhoud van kunstenaars. Het gaat niet alleen om het financieel overleven, maar ook om het creëren van een duurzaam ecosysteem waarin kunstenaars zich kunnen concentreren op hun artistieke ontwikkeling en een bijdrage kunnen blijven leveren aan de samenleving. Dit vereist een gezamenlijke inspanning van overheden, kunstinstellingen, verzamelaars en het publiek. Denk aan eerlijkere honoraria voor tentoonstellingen, het stimuleren van de kunstaankoop door particulieren en bedrijven, en het erkennen van de cruciale rol die kunstenaars spelen in onze maatschappij. Alleen dan kunnen we de vraag “Krijgen kunstenaars goed betaald?” in de toekomst met een volmondiger “ja” beantwoorden.