Is artrose altijd slijtage?

Artrose: Is het wel altijd ‘slijtage’? Een nuance in het verhaal.

Artrose, een aandoening die gekenmerkt wordt door de achteruitgang van het kraakbeen in gewrichten, wordt in de volksmond vaak simpelweg ‘slijtage’ genoemd. Dit beeld schetst de indruk van een onvermijdelijk proces, een natuurlijk gevolg van ouder worden en het gebruik van de gewrichten. Hoewel slijtage zeker een rol kan spelen, is de realiteit van artrose aanzienlijk complexer dan enkel de simpele optelsom van jarenlange belasting.

Ja, bij artrose wordt het kraakbeen dunner, verliest het zijn gladde oppervlak en kan het zelfs verdwijnen, waardoor de botten direct tegen elkaar wrijven. Dit veroorzaakt pijn, stijfheid en vaak ook ontstekingen in en rond het gewricht, met mogelijke botknobbels tot gevolg. Maar om artrose enkel als ‘slijtage’ te bestempelen, doet tekort aan de veelheid aan factoren die de aandoening kunnen veroorzaken en beïnvloeden.

Waarom ‘slijtage’ een te simplistische voorstelling is:

• Genetische aanleg: Artrose kan in families voorkomen, wat suggereert dat er een genetische component is die de kans op het ontwikkelen van de aandoening vergroot. Sommige mensen hebben simpelweg een kraakbeenstructuur die van nature minder veerkrachtig is.
• Overbelasting en blessures: Terwijl ‘normaal’ gebruik van de gewrichten niet per se tot artrose leidt, kan overmatige belasting, bijvoorbeeld door zwaar werk of intensieve sportbeoefening, het kraakbeen sneller beschadigen. Ook eerdere blessures, zoals botbreuken of bandletsel, verhogen het risico op latere artrose.
• Ontstekingen: Chronische ontstekingen, bijvoorbeeld als gevolg van reuma of andere auto-immuunziekten, kunnen het kraakbeen aantasten en artrose bevorderen. Deze ontstekingen zijn niet direct gerelateerd aan ‘slijtage’, maar spelen wel een belangrijke rol in het degeneratieve proces.
• Overgewicht: Overgewicht zorgt voor extra belasting van de gewrichten, met name in de knieën en heupen. Deze extra belasting kan de kraakbeenafbraak versnellen.
• Leeftijd: Hoewel artrose vaker voorkomt bij ouderen, is het niet onvermijdelijk. Veel ouderen hebben nog gezonde gewrichten. De afname van de kraakbeenkwaliteit met het ouder worden maakt gewrichten wel kwetsbaarder.

Conclusie:

Artrose is complexer dan enkel een kwestie van ‘slijtage’. Het is een aandoening die door een samenspel van genetische aanleg, overbelasting, blessures, ontstekingen, overgewicht en leeftijd beïnvloed wordt. Door deze complexiteit te begrijpen, kunnen we ons richten op preventie, behandeling en management van artrose, en het stigma van een onvermijdelijke ‘slijtage’ doorbreken. Door rekening te houden met de individuele risicofactoren en symptomen kan een effectiever behandelplan worden opgesteld en de kwaliteit van leven van mensen met artrose aanzienlijk verbeterd worden.