Hoeveel seconden gratis muziek mag je gebruiken?

De mythe van de 30 seconden gratis muziek ontkracht

Veel mensen geloven dat ze zonder problemen 30 seconden van een auteursrechtelijk beschermd muziekstuk mogen gebruiken. Deze aanname is echter pertinent onjuist en kan leiden tot vervelende en kostbare gevolgen. Er bestaat geen wettelijke basis voor deze zogenaamde ’30-seconden-regel’. Zelfs het gebruik van een zeer kort fragment, bijvoorbeeld een herkenbare melodie of riff, kan al beschouwd worden als auteursrechtinbreuk.

De lengte van het gebruikte fragment speelt dus geen rol. Of je nu 1 seconde, 30 seconden of de volledige track gebruikt: zonder expliciete toestemming van de rechthebbende(n) – meestal de componist, tekstschrijver en platenmaatschappij – riskeer je een claim wegens inbreuk op het auteursrecht. Dit geldt voor zowel commerciële als niet-commerciële projecten. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van muziek in YouTube-video’s, podcasts, presentaties, bedrijfsfilms of zelfs op een schoolfeest.

Het idee dat kort gebruik ‘mag’ is een hardnekkige misvatting die mogelijk voortkomt uit de praxis rondom ‘fair use’ in de Verenigde Staten. Fair use is een complexe doctrine die onder strikte voorwaarden bepaalde vormen van gebruik toestaat zonder toestemming van de rechthebbende. Echter, fair use is geen vrijbrief en de criteria zijn streng. Bovendien bestaat een vergelijkbare regeling niet in Nederland.

Het is dus essentieel om altijd toestemming te vragen voordat je auteursrechtelijk beschermde muziek gebruikt, ongeacht de duur van het fragment. Dit kan via diverse kanalen, zoals muzieklicentiebureaus (bijvoorbeeld Buma/Stemra) of rechtstreeks bij de rechthebbenden. Zij kunnen je informeren over de geldende tarieven en voorwaarden.

Het gebruik van royaltyvrije muziek of muziek onder Creative Commons-licenties kan een goed alternatief zijn. Let wel op: ook bij Creative Commons-licenties gelden specifieke voorwaarden waaraan je je moet houden, zoals naamsvermelding.

Kortom, ga er nooit vanuit dat je zomaar muziek kunt gebruiken. Doe altijd goed onderzoek, vraag toestemming en voorkom onnodige problemen. Het respecteren van auteursrechten is niet alleen wettelijk verplicht, maar ook essentieel voor het ondersteunen van de creatieve industrie.