Hoe komen jongeren in de criminaliteit?

Het glijdende pad: Hoe kwetsbare jongeren in de criminaliteit terechtkomen

De beeldvorming rondom jeugdcriminaliteit is vaak simplistisch. We zien vaak alleen de uiteindelijke daad, maar niet het complexe web van omstandigheden dat een jongere in de criminele wereld kan zuigen. Een cruciale factor die vaak over het hoofd wordt gezien, is de manipulatie en uitbuiting van kwetsbare jongeren door criminele organisaties. Deze organisaties zijn meesters in het identificeren en benutten van zwakke plekken, waardoor jongeren ongemerkt in een spiraal van criminaliteit terechtkomen.

Een veelvoorkomend scenario is de insluiping via schulden. Een jongere, mogelijk al geplaagd door armoede of een gebrek aan perspectief, raakt in de schulden bij een criminele organisatie. Dit kan op verschillende manieren gebeuren: een ‘vriend’ biedt een lening aan met exorbitante rente, er wordt een valse schuld gecreëerd, of de jongere wordt betrokken bij een mislukte transactie. De schuld wordt vervolgens gebruikt als hefboom om de jongere tot criminele activiteiten te dwingen. Het vervoeren van drugs, bijvoorbeeld, is een vaak toegepaste methode, waarbij de jongere de minimale risico’s neemt en het maximale financiele verlies draagt, in de ogen van de criminele organisatie.

Ook drugsproblemen vormen een voedingsbodem voor criminele betrokkenheid. Afhankelijkheid creëert een kwetsbaarheid die door criminelen wordt uitgebuit. De jongere is afhankelijk van de drugs, maar kan ze niet meer betalen. De oplossing die wordt aangeboden? Criminele activiteiten uitvoeren in ruil voor de drugs, of om de schuld af te betalen. Deze cyclus is moeilijk te doorbreken, aangezien de jongere vastzit in een vicieuze cirkel van verslaving en criminele handelingen.

Een derde groep kwetsbare jongeren zijn die met een licht verstandelijke beperking (LVB). Deze jongeren kunnen makkelijker worden gemanipuleerd en zijn zich minder bewust van de consequenties van hun daden. Criminelen profiteren hiervan door misbruik te maken van hun naïviteit en vertrouwen. Ze worden ingezet voor taken die minder cognitieve vaardigheden vereisen, maar toch een crimineel karakter hebben.

Fysieke intimidatie is een constant dreigend element in al deze scenario’s. De criminele organisatie zet druk met geweld, of de dreiging daarvan, om gehoorzaamheid af te dwingen. Dit creëert angst en onderwerping, waardoor de jongere zich machteloos voelt en geen weg meer ziet uit de situatie. De combinatie van schuld, verslaving, een LVB en de angst voor geweld maakt het onmogelijk om aan de greep van de criminele organisatie te ontsnappen.

Het is dus niet zo dat jongeren uit vrije wil crimineel worden. Vaak zijn het de omstandigheden, de uitbuiting en de manipulatie door criminele organisaties die ze in de criminaliteit duwen. Om deze problematiek aan te pakken is een multidisciplinaire aanpak nodig, met aandacht voor preventie, vroegtijdige interventie, hulpverlening en het aanpakken van de onderliggende oorzaken van kwetsbaarheid. Alleen zo kunnen we het glijdende pad naar criminaliteit voor kwetsbare jongeren hopelijk een halt toeroepen.