Waarom krijgen studenten geen bijstand?

Waarom krijgen studenten geen bijstand? De complexe relatie tussen studiefinanciering en sociale zekerheid

De vraag waarom studenten geen bijstand ontvangen, lijkt op het eerste gezicht eenvoudig te beantwoorden: ze ontvangen studiefinanciering. Echter, de realiteit is complexer dan deze simpele verklaring. Het systeem van studiefinanciering en sociale zekerheid in Nederland is zo ingericht dat deze twee elkaar grotendeels uitsluiten, maar dit roept tegelijkertijd vragen op over de adequaatheid van de financiële ondersteuning voor studenten.

De kern van de zaak is dat de overheid ervan uitgaat dat de studiefinanciering, in combinatie met eventuele inkomsten uit bijbaantjes, voldoende is om de levensonderhoudskosten van een student te dekken. Dit impliceert dat het ontvangen van studiefinanciering, inclusief de eventuele aanvullende lening, gezien wordt als een vorm van financiële ondersteuning die de noodzaak van een bijstandsuitkering overbodig maakt. De studiefinanciering is immers specifiek bedoeld om studenten in staat te stellen hun studie te volgen zonder dat ze zich zorgen hoeven te maken over hun dagelijkse broodwinning.

Toch laat deze benadering de nuances van de studentensituatie vaak buiten beschouwing. De hoogte van de studiefinanciering is gebaseerd op een gemiddelde en houdt geen rekening met individuele omstandigheden. Studenten met hoge studiekosten, bijvoorbeeld door een dure opleiding of een woonplaats met hoge huurprijzen, kunnen ondanks de studiefinanciering nog steeds te maken krijgen met financiële problemen. Ook studenten met extra zorgkosten of onverwachte uitgaven, zoals een kapotte wasmachine of medische kosten, kunnen in de knel komen.

Bovendien is het vinden van een bijbaan naast een fulltime studie vaak lastig, en is het inkomen uit een bijbaan vaak lager dan men zou verwachten. De focus op het combineren van studie en werk kan ten koste gaan van de studieprestaties en de mentale gezondheid van de student. Dit creëert een vicieuze cirkel: te weinig tijd voor de studie kan leiden tot slechtere resultaten, waardoor het risico op studievertraging en uiteindelijk meer studiekosten toeneemt.

Het systeem van studiefinanciering en sociale zekerheid vraagt dus om een genuanceerde blik. Hoewel de bedoeling is om studenten financieel te ondersteunen, zijn er duidelijke tekortkomingen. De vraag is of de huidige vorm van studiefinanciering daadwerkelijk voldoet aan de behoeften van alle studenten, en of er ruimte is voor een flexibelere aanpak die rekening houdt met individuele omstandigheden en de complexiteit van het studentenleven. De discussie over een betere afstemming tussen studiefinanciering en sociale zekerheid blijft dan ook actueel.