Welk vak is het moeilijkst?

De illusie van ‘het moeilijkste vak’: een subjectieve zoektocht

De vraag welk vak het moeilijkst is, lijkt eenvoudig te beantwoorden. Een snelle online zoektocht levert vaak lijsten op met wiskunde en natuurkunde bovenaan, gevolgd door economie en talen. Maar deze lijsten, die vaak gebaseerd zijn op slagingspercentages of studententevredenheidsonderzoeken, vertellen slechts een deel van het verhaal. De ‘moeilijkheid’ van een vak is namelijk enorm subjectief en hangt af van een veelvoud aan factoren, die vaak over het hoofd worden gezien.

De bewering dat wiskunde en natuurkunde consequent tot de moeilijkste vakken behoren, is wellicht gebaseerd op hun abstractheid en de vereiste analytische vaardigheden. De complexe concepten en de noodzaak tot precieze berekeningen eisen een hoog niveau van concentratie en doorzettingsvermogen. Vergelijkbaar vereist economie een sterk analytisch vermogen, een goed begrip van complexe modellen en een flinke dosis cijfermatig inzicht. Geschiedenis en Nederlands daarentegen lijken misschien minder ‘hard’ dan wiskunde, maar vereisen een diepgaand begrip van context, nuances en interpretatie. Het beheersen van de Nederlandse taal op academisch niveau is een uitdaging op zich.

De perceptie van ‘gemak’ verschilt eveneens sterk. Engels, vaak genoemd als een relatief makkelijk vak, kan voor sommige leerlingen een uitdaging zijn, zeker op academisch niveau waar diepgaande analyse van literatuur en complexe grammatica aan de orde zijn. Evenzo kan wiskunde voor sommigen een natuurlijke aanleg zijn, terwijl anderen worstelen met de fundamentele concepten. Het zelfde geldt voor Duits.

Het wetenschappelijk onderwijs (wo) wordt terecht genoemd als het hoogst haalbare niveau. Maar de moeilijkheid binnen het wo is niet inherent aan specifieke vakken, maar aan de hogere eisen op het gebied van zelfstandigheid, kritisch denken en het vermogen om complexe informatie te verwerken en te synthetiseren. De moeilijkheid zit hier dus niet in de stof zelf, maar in de manier waarop de student ermee om moet gaan.

Kortom, de vraag naar het moeilijkste vak is niet te beantwoorden met een simpele rangorde. De ‘moeilijkheid’ is een persoonlijke ervaring, sterk afhankelijk van individuele aanleg, leermethoden, docenten en de motivatie van de student. In plaats van te zoeken naar het ‘moeilijkste’ vak, zouden we ons moeten focussen op het identificeren van de persoonlijke uitdagingen binnen elk vak en het ontwikkelen van strategieën om deze te overwinnen. Het gaat niet om het vinden van het gemakkelijkste pad, maar om het ontwikkelen van de nodige vaardigheden om elk obstakel te overwinnen.