Hoe herken je copyright?

Hoe herken je copyright? De illusie van een vrij internet

Het internet lijkt een oneindige bron van vrij beschikbare content. Een snelle Google-zoekopdracht levert miljoenen resultaten op voor afbeeldingen, teksten en muziek. Maar schijn bedriegt. Achter bijna al dit materiaal schuilt een eigenaar, beschermd door copyright. In tegenstelling tot wat velen denken, is er geen magische formule of centraal register om direct te zien of iets auteursrechtelijk beschermd is. Het herkennen van copyright is eerder een kwestie van bewustwording en een aantal vuistregels toepassen.

De kern van de zaak is simpel: ga er altijd van uit dat alles auteursrechtelijk beschermd is, tenzij expliciet anders vermeld. Deze aanname beschermt je tegen onbedoelde inbreuk. Denk aan die pakkende afbeelding op Pinterest, de grappige meme op Facebook of dat informatieve artikel op een blog. Zelfs die ogenschijnlijk ‘anonieme’ content op obscure forums valt waarschijnlijk onder copyright.

Het ontbreken van een copyright symbool (©), jaartal of auteursnaam betekent niet dat iets vrij te gebruiken is. Copyright ontstaat automatisch op het moment van creatie. Het registreren van copyright is in veel landen mogelijk, maar niet verplicht. Het feit dat iets online staat, impliceert evenmin dat het vrij te gebruiken is. Het internet is geen vrijplaats voor auteursrechtenschendingen.

Hoe weet je dan wel of iets vrij te gebruiken is? Let op de volgende signalen:

• Creative Commons licenties: Sommige makers kiezen ervoor hun werk te delen onder een Creative Commons (CC) licentie. Deze licenties specificeren de voorwaarden waaronder je het werk mag gebruiken, bijvoorbeeld met naamsvermelding of zonder commerciële doeleinden. Zoek naar CC-symbolen of vermeldingen van de licentie.
• Public Domain: Werken waarvan het copyright is verlopen, vallen in het publieke domein en zijn vrij te gebruiken. De duur van copyright varieert per land en type werk. Let op: een oud werk online vinden, garandeert niet dat het copyrightvrij is.
• Expliciete toestemming: De meest zekere manier om copyrightproblemen te vermijden, is door directe toestemming te vragen aan de auteursrechthouder. Dit kan variëren van een simpele e-mail tot een formele licentieovereenkomst.

Conclusie: Het herkennen van copyright is geen exacte wetenschap, maar een kwestie van gezond verstand en respect voor intellectueel eigendom. Door ervan uit te gaan dat alles beschermd is en actief te zoeken naar aanwijzingen voor vrije gebruiksmogelijkheden, minimaliseer je het risico op inbreuk en draag je bij aan een eerlijk en creatief online landschap.