Hoe weet je of je ransomware hebt?

Hoe weet je of je slachtoffer bent geworden van ransomware?

Ransomware-aanvallen zijn steeds vaker voorkomend en kunnen verwoestend zijn voor zowel particulieren als bedrijven. Het herkennen van een aanval in een vroeg stadium is cruciaal om de schade te beperken. Maar hoe weet je nu zeker of je met ransomware te maken hebt? Het is niet altijd even duidelijk, aangezien de methoden van aanvallers voortdurend evolueren. Dit artikel beschrijft de meest voorkomende signalen.

De meest voor de hand liggende indicator is natuurlijk de losgeld-eis. Dit verschijnt vaak in de vorm van een opdringende pop-up, een fullscreen-bericht dat je scherm overneemt, of via een apart geopend bestand of applicatie. Deze boodschap eist een betaling, vaak in cryptovaluta, in ruil voor de decodering van je bestanden en het herstel van je systeem. De taal kan variëren, van dreigend tot (schijnbaar) behulpzaam, maar de kernboodschap blijft hetzelfde: betaal om je data terug te krijgen.

Echter, de losgeld-eis is niet altijd het eerste teken. Vaak worden bestanden al versleuteld voordat je de eis te zien krijgt. Merk je op dat bestanden niet meer te openen zijn, of dat ze een vreemde extensie hebben gekregen (bijv. .locked, .crypt, .xxx)? Dit is een sterk signaal dat je te maken hebt met ransomware. Probeer enkele bestanden te openen; als ze niet meer werken of een foutmelding geven, is de kans groot dat ze versleuteld zijn.

Naast het verlies van toegang tot bestanden, kunnen er andere symptomen zijn:

• Vertragingen: Je computer werkt trager dan normaal of reageert nauwelijks meer. Dit kan duiden op een grote hoeveelheid processen die draaien in de achtergrond, gerelateerd aan de ransomware.
• Onverklaarbare applicaties: Zie je nieuwe, onbekende applicaties of processen in je taakbeheer? Dit kan wijzen op malware die de aanval uitvoert.
• Vreemde activiteit op het netwerk: Ransomware communiceert vaak met servers van de aanvallers. Merk je ongewone netwerkactiviteit op? Gebruik je router logs of netwerkmonitoring tools om dit te controleren.
• Wijzigingen in systeeminstellingen: Heeft iemand je systeeminstellingen zonder jouw medeweten aangepast, zoals de browser startpagina of firewall instellingen? Dit kan een onderdeel zijn van de aanval.

Wat te doen als je vermoedt dat je ransomware hebt:

• Schakel je computer niet uit! Dit kan het herstelproces bemoeilijken.
• Koppel je computer van het netwerk om verdere verspreiding te voorkomen, zowel via internet als via een lokaal netwerk.
• Maak geen betaling! Dit garandeert niet dat je je bestanden terugkrijgt en financiert criminele activiteiten.
• Neem contact op met een IT-specialist of cybersecurity expert. Zij kunnen je adviseren over herstelmogelijkheden en helpen bij het verwijderen van de malware.
• Meld de aanval bij de politie.

Het identificeren van ransomware vereist waakzaamheid en een grondige controle van je systeem. De signalen kunnen subtiel zijn, maar door alert te zijn op de hierboven genoemde indicatoren, kun je een aanval vroegtijdig herkennen en de schade beperken.