Kan een vliegtuig stil blijven hangen?

Kan een vliegtuig stil blijven hangen?

De fascinerende aanblik van een helikopter die moeiteloos stil in de lucht hangt, roept de vraag op: kan een vliegtuig dat ook? Het korte antwoord is: in principe niet, althans niet op dezelfde manier als een helikopter. Een conventioneel vliegtuig is afhankelijk van voorwaartse beweging om lift te genereren. De vleugels zijn zo ontworpen dat de luchtstroom eroverheen een drukverschil creëert, waarbij de lucht boven de vleugel sneller stroomt en een lagere druk uitoefent dan de lucht onder de vleugel. Dit drukverschil resulteert in een opwaartse kracht: lift. Zonder voldoende voorwaartse snelheid, is er onvoldoende lift om het gewicht van het vliegtuig te compenseren.

Helikopters en sommige experimentele vliegtuigen daarentegen beschikken over een ander mechanisme: verticale stuwkracht. Bij helikopters wordt deze stuwkracht gegenereerd door de roterende rotorbladen. De bladen hebben een aerodynamisch profiel, net als vliegtuigvleugels, maar door de rotatie snijden ze door de lucht en genereren ze lift, ongeacht de horizontale beweging van de helikopter. Door de hoek van de rotorbladen aan te passen, kan de piloot de richting van de stuwkracht vector beïnvloeden en zo de helikopter omhoog, omlaag, vooruit, achteruit of zijwaarts bewegen, of zelfs stil in de lucht laten hangen. De neerwaartse luchtverplaatsing door de rotorbladen creëert een gelijke en tegengestelde opwaartse kracht, volgens de derde wet van Newton.

Experimentele vliegtuigen, zoals VTOL (Vertical Take-Off and Landing) toestellen, maken gebruik van diverse technieken om verticale stuwkracht te genereren. Sommige gebruiken kantelbare rotors, vergelijkbaar met een helikopter, terwijl anderen gebruik maken van speciaal ontworpen motoren die een krachtige neerwaartse luchtstroom produceren. Ook combinaties van technieken, zoals straalmotoren met vectoring, waarbij de richting van de uitlaatgassen kan worden aangepast, worden toegepast.

Dus, hoewel een conventioneel vliegtuig niet kan “hangen” zoals een helikopter, zijn er wel degelijk vliegtuigen die verticale start en landing, en dus ook stilhangen, mogelijk maken. De sleutel ligt in de mogelijkheid om verticale stuwkracht te genereren, onafhankelijk van de voorwaartse snelheid.